COVID-19 Acil Destek Fonu Kapsamında Desteklediğimiz BoMoVu Çalışmalarını Tamamladı

Sporu ve beden hareketini sosyal faydaya dönüştürmek için programlar geliştiren Sosyal Güçlendirme için Spor ve Beden Hareketi Derneği (BoMoVu) çocuklar, mülteciler, kadınlar gibi çeşitli dezavantajlı gruplara yönelik olarak yaptığı çalışmalarla bu grupların sosyal olarak güçlenmelerine katkı sağlıyor. COVID-19 Acil Destek Fonu kapsamında kurumsal hibe desteği sağladığımız BoMoVu, bu desteği çalışmalarına çevrimiçi olarak devam edilmek için gerekli teknik ekipmanların alınması ve ofis kirasının karşılanması amacıyla kullandı. BoMoVu ekibi ile yaptığımız röportajda farklı hedef kitlelerin evlerinde spor ve fiziksel aktivitelere erişimini mümkün kılmak üzere hayata geçirdikleri Sen Neredeysen Hareket Orada projesini; yakın zamanda yayınladıkları Sosyal Değişim için Spor: Beden Hareketi Programı Geliştirme Rehberi’ni ve COVID-19 Acil Destek Fonu kapsamında sağladığımız kurumsal hibe ile yaptıkları çalışmaları konuştuk.

BoMoVu olarak sporu ve beden hareketini sosyal faydaya dönüştürmek için programlar geliştiriyorsunuz. Bu kavramların arasındaki ilişkiden ve bu önceliğin çalışmalarınıza nasıl yansıdığından bahseder misiniz?

Beden hareketi kavramını tercih etmemizin birkaç sebebi var. Birincisi, çalışma alanımızı yalnızca profesyonel spor ve sporcularla kısıtlamıyoruz. Örneğin; çalışmalarımızda bir spor disiplinini tüm kurallarıyla mükemmel bir biçimde öğretmeye çalışmıyoruz. Bunun yerine katılımcıların kendi hareket kapasitelerini keşfetmelerini; fiziksel, duygusal ve kültürel anlamlarda güvende hissettikleri bir ortamda özgürce hareket edebilmelerini ve bunun getireceği bedensel ve sosyal güçlenmeyi önemsiyoruz. Herkesin hareket etmeye hakkı olduğunu ve kendi bedeni için uygun hareket etme biçimini bulabileceğini düşünüyoruz. Bu düşüncenin devamı olarak çalışmalarımızda yalnızca spor dallarına değil; çok çeşitli bedensel hareket biçimlerine de yer açıyoruz. Dans, tiyatro, sirk sanatları gibi beden hareketini temel alan sanat dalları ya da çocuk oyunları da çalışmalarımızda yer buluyor.

İkincisi de bedensel hareketliliğin toplumsal bir mesele olduğunu düşünüyoruz. Gündelik hayatta kimlerin hangi mekanlarda nasıl hareket edebildiği bizim için önemli. Hareketleri kısıtlayan mekanizmaları ortaya çıkarmak ve iyileştirmek ya da onlara alternatif üretmek sorumluluğuyla hareket ediyoruz. Bedenlerin aldıkları formlar ve hareketlerinin kısıtlanması ya da serbest olması; toplumsal güç ilişkilerine, içerme ve dışlama tutumlarına, tahakküm biçimlerine dair çok şey anlatır. Örneğin; Irkçılık Karşıtı Pedagoji programımız, ırksallaştırılmış çocukların okulda ya da sınıf ortamında nasıl hareket ettiğini ve bedensel görünürlüklerine dair hislerini araştırarak ırksallaştırmanın mekanizmalarını ve sonuçlarını ortaya koydu. Bu sonuçları paylaştığımız öğretmenler ile eğitimcilere yönelik çözüm önerileri geliştirdik. Benzer şekilde, mültecilerin kendi bedensel hareketliliklerine dair yaptıkları sanat ve spor alanlarındaki çalışmalar ile kamusal alandaki hareket özgürlükleri arasında da bağlantı olduğunu düşünüyoruz. Bunlarla ilgili de çeşitli kurumlarla iş birliğinde sahada aktif olarak çalışmalar yürüttük.

Ekim ayında yayınladığınız Sosyal Değişim için Spor: Beden Hareketi Programı Geliştirme Rehberi’nin amacı ve kapsamı nedir? Bu rehber ile alana nasıl bir katkıda bulunmayı hedefliyorsunuz?

“Sosyal Değişim için Spor: Beden Hareketi Programı Geliştirme Rehberi”ni eşitlikçi, kapsayıcı ve katılımcı spor ve beden hareketi programları geliştirmek isteyen kurum ve kişilere bir yol haritası çizmek amacıyla hazırladık.  Aynı zamanda bu rehberin, sosyal güçlenme için spor programı geliştirmek isteyen kurum ve kişilerle iletişim kurmanın, birlikte yeni çalışmalara adım atmanın, spor ve beden hareketi alanlarını genişletmenin de zemini olmasını umuyoruz.

Rehberde, bir spor programını tasarlama, geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamalarında göz önünde bulundurduğumuz temel prensipleri ve bunların uygulama aşamasındaki pratik karşılıklarını ele alıyoruz. Bu kapsamda, rehberde şu başlıklara yer verdik: Spor ile Sosyal Güçlenme; Hedef Kitlenin İhtiyaçlarını Anlamak; Fiziksel, Duygusal ve Kültürel Güvenlik; Farklılaşan İhtiyaçlar; Sporda Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık; Irkçılık, Göç, Aidiyet; Sporda Çocuk İstismarı ve Koruma; Spordaki Yükselme Merdiveni Yanılsamasını Aşmak; Spor Programı için Müfredat Oluşturmak; Programın Değerlendirilmesi ve Etki.

Rehberin bir bölümüne de deneyimlerimizi ekledik. BoMoVu’nun programlarında çalışmış gönüllüler, antrenörler ve proje koordinatörlerinin sahada ortaya çıkabilecek öngörülemeyen sorunlarla ilgili deneyimlerinin de faydalı olacağını düşündük. Rehberin son bölümü ise olabildiğince kapsayıcı bir perspektifle oluşturulmuş doğaçlamaları ve spor aktivitelerini örnekliyor. Rehberin her bir bölümünde işlenen konu için Türkiye’den ve dünyadan iyi örnekler, uygulamalı egzersizler ve uygulamada ortaya çıkan durumların üstesinden gelmek için kullanılabilecek kontrol listeleri paylaştık.

Bu rehber ile alandaki aktörleri kapsayıcı ve eşitlikçi programlar geliştirmek için cesaretlendirme ve destekleme gibi bir niyetimiz var. Rehberin etki alanı da oldukça geniş.   Amatör ve profesyonel spor kuruluşları, spor kulüpleri, federasyonlar, okullar, eğitim merkezleri, psiko-sosyal destek kurumları, sosyal yardımlaşma kurumları, toplum merkezleri, taban hareketleri, hak temelli kuruluşlar, bağımsız örgütlenmeler, sporcular, antrenörler, dansçılar, sanatçılar, beden eğitimi öğretmenleri, diğer branş öğretmenleri, aktivistler ile hak ve özgürlük mücadelesi veren kişilere kapsayıcı ve eşitlikçi spor programları geliştirmeleri için yol göstermesini umuyoruz. Sıfırdan bir spor programı geliştirmeyecek olsalar da çalışmalarını nasıl iyileştirebilecekleri konusunda ellerini güçlendirmek ve iyi örneklerini çoğaltmak gibi katkıları da olacağını düşünüyoruz. En önemli hedefimiz de bu rehberin bizlerin tanışmasına vesile olması ve ortak niyetlerde buluşarak hayal ettiğimiz alanı büyütmemiz.

COVID-19 salgını ile birlikte farklı hedef kitlelerin evlerinde spor ve fiziksel aktivitelere erişimini mümkün kılmak üzere Sen Neredeysen Hareket Orada projesini hayata geçirmeye başladınız. Bu proje kapsamında yaptığınız çalışmaları paylaşır mısınız?

Sen Neredeysen Hareket Orada projesi, söylediğiniz gibi dönemin ihtiyaçlarıyla şekillenen ve dijital alanda profesyonellerle bir araya geldiğimiz ilk işlerimizden biri. Proje kapsamında aktivitelerin geliştirilmesi, kişilerin belirlenmesi ve çekim aşamaları da heyecan vericiydi. Ürettiğimiz videolar, deşifre, kurgu, montaj, altyazı ve dublaj çalışmalarını içeren post prodüksiyon aşamasında olduğundan henüz katılımcılarla buluşmadılar.

Ancak fırsat bulmuşken daha genel olarak projeden söz etmek isteriz. Projeye başlarken 20’den fazla toplum merkezi ve dernek ile bir araya geldik. Bunlardan 12’siyle detaylı anket ve mülakatlar gerçekleştirerek katılımcıların ihtiyaçlarını ilk elden belirleme imkanımız oldu. Yola böyle çıktık. Bu görüşmeler kapsayıcı, eşitlikçi ve katılımcı bir dijital kaynak tasarlama konusunda çok yönlendirici ve yardımcı oldu. Bu sayede hem bedensel çeşitliliği ve farklı ihtiyaçları gözeten hem de çok dilli bir içerik planladık.

Proje kapsamında üretilen içeriklerin hemen hepsi rahatlıkla ev içinde gerçekleştirilebilecek türden aktiviteler olarak planlandı. Jonglörlük, beden perküsyonu, futbol, Capoeira, pilates, Afrika dansı, oryantal dans, engelsiz bale gibi videolar çekildi. Elbette proje sırasında kurumlar dışında kişilerin, özellikle bu süreçte -maalesef- ev içinde iş yükü artan kadınların, şikayetleri ve ihtiyaçları konusunda da bilgimiz arttı. Böylece evde hareketsiz kaldıkları için kilo aldıklarını ve kaslarının ağrıdığını ifade edenlere yönelik “Beden Rahatlatma” adlı ev içi egzersiz video serisini de programımıza ekledik. Bu videolar ile kişilerin ev işi yaparken eş zamanlı bedenlerine iyi gelebilecek bir takım egzersiz hareketleri sunuyoruz. Bunların günlük rutinlerinin bir parçası haline gelmesini umuyoruz. Bir de internet erişimi olmayanlar için geliştirdiğimiz basılı materyaller var: Basketbol ve hip-hop için çeşitli yönergeler resmedildi. Biz ortaya çıkan içeriklerden memnun ve çok heyecanlıyız. Önümüzdeki haftalarda videolarımızı ve basılı materyalleri paylaşacağız.

COVID-19 Acil Destek Fonu kapsamında sağladığımız kurumsal hibe sürecini yakın zamanda tamamladınız. Bu hibe ile ne tür çalışmalar yaptınız? Bu çalışmaların derneğinize nasıl katkıları oldu?
Kurumsal hibenin yukarıda bahsettiğimiz çalışmaların tümünü gerçekleştirebilmemizde önemli katkısı oldu. Öncelikle mekanımızın kirasını bu hibe ile karşıladık. Ayrıca mekanımızın video içerikleri geliştirmeye uygun hale getirilmesi gerekiyordu. Yapılması gereken değişiklikler için malzeme temininde de bu hibeden yararlandık.

Böylece Sen Neredeysen Hareket Orada ekibinin stüdyo kurup çekim yapabileceği alan oluştu. Bu destek, hem ekibin sağlıklı bir alanda çalışabilmesi ve salgın koşullarından korunması konusunda hem de farklı mekan arayışlarının ekonomik zorluğuyla baş etme konusunda bizi güçlendirdi. Aynı şekilde Almanya-Türkiye Gençlik Köprüsü çevrimiçi programı çerçevesinde iki farklı program düzenledik ve mekanımızı kullanmaya devam edebilmemiz bu çerçevede de bize çok önemli katkı sundu. Bunlardan biri her iki ülkeden çocukların katıldığı Dijital Ortamda Beden Perküsyonu, diğer ise Almanya ve Türkiye’den sosyal fayda için sporu kullanan uzmanları bir araya getirdiğimiz Paylaşımın Hareketi 2 oldu. Aynı şekilde büyük emeklerle gerçekleştirdiğimiz Sporda Irkçılık ve Karşıtlığı çevrimiçi seminer dizisi dünyanın farklı yerlerinden akademisyenler, sporcular, antrenörler ve spor gazetecileri ırkçılık ile ilgili deneyimlerini ve teorik çalışmalarını paylaşabildi. Bu seminerler ortağımız Oseminars’ın Youtube kanalında izlenebilir, ayrıca içerikleri podcast kanalımıza da yüklemeye devam ediyoruz.

Elbette çalışma arkadaşlarımızın yanı sıra mekanımızı bireysel spor ve sanat çalışmalarında kullanan kişiler de kurallara uygun biçimde mekandan yararlanmaya devam edebildiler.

BoMoVu‘nun 2021 yılı için öncelik vereceği alanlar ve çalışmalar neler olacak?

2021 yılı için hedefimiz Türkiye’de sosyal fayda amaçlı sporun kullanım alanının genişlemesi, daha çok kurumun sporu ve beden hareketini sahiplenmesi ve dolayısıyla daha çok insanın bedensel haklarına erişmesi konusunda dernek olarak cesaretlendirici ve destekleyici bir role sahip olmak. Bu çerçevede geliştirdiğimiz rehber ile birlikte sektörler arası çalışma alanlarını genişletmek istiyoruz. Bunun katılımcıların sayısını ve çeşitliliğini artıracağını düşünüyoruz. Aynı zamanda daha geniş alanlarda sürdürülebilir adımlar hayal etmenin yolu da buradan geçiyor. Farklı kurumlarla ilişkilerimizi, açılan yeni kanallardan ve farklı tecrübelerden beslenmeyi önemli buluyoruz.

Kendi saha çalışmalarımızda kız çocuklarına yönelik çalışmalarımızı, kadın ve göçmen sporcu ve sanatçıları desteklemeye devam etmek istiyoruz. Bunun için attığımız bazı adımlar da var. Bunun yanı sıra yine İstanbul’la sınırlı kalmayarak Türkiye’nin farklı bölgelerinde ortaklıklar kurmaya ve farklı deneyimlerle güçlenerek yerele uygun araçlar geliştirmeye devam edeceğiz.