Sabancı Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Eğitim Reformu Girişimi’nin yürütücülüğünü üstlendiği Öğretmen Ağı; öğretmenlerin, meslektaşları ve farklı disiplinlerden kişi ve kurumlarla bir araya gelerek güçlendiği bir paylaşım ve işbirliği ağıdır. Turkey Mozaik Foundation iş birliğiyle hayata geçirdiğimiz Yerel Güçlenme Destek Fonu kapsamında sağladığımız hibe desteğiyle Yaşamın İnşasında Öğretmenler Var projesini hayata geçiriyor. Ağ proje kapsamında öğretmenlerin deprem bölgesine ilişkin belirledikleri ihtiyaçlara çözüm üretebilecekleri içerikler üretmesine, deprem sonrası okula uyum sağlamak üzere insan kaynağını düzenli ve sürdürülebilir kılınmasına ve yerelde öğretmenlerin oluşturdukları dayanışma topluluklarını desteklemesine yönelik çalışmalar yürütüyor.
Öğretmen Ağı ile gerçekleştirdiğimiz röportajda; Ağ’ın yürüttüğü faaliyetler, proje kapsamında yapılan çalışmalar, projenin uzun vadeli etkileri ve Ağ’ın gelecek dönem faaliyetleri hakkında konuştuk.
Öğretmen Ağı olarak, öğretmenlerin, meslektaşları ve farklı disiplinlerden kişi ve kurumlarla bir araya gelerek güçlendiği bir paylaşım ve iş birliği ağı içinde çalışmalar yürütüyorsunuz. Çalışma alanınızın var olan durumu hakkında neler söylersiniz?
Öğretmen Ağı’nın ilk günden itibaren kılavuzu “Öğretmenler adına değil, öğretmenlerle birlikte.” ifadesi oldu. Bu ifade şu yüzden önemli: Bunca yıl öğretmenler için çalışmalar üreten çok fazla kurum oldu. Eğitim alanında öğretmeni özne olarak görerek üretilen çalışmalar ise bir elin parmaklarını geçmiyor. Çalışma alanımızın -yani eğitimin- daha nitelikli olması için eğitimin en önemli paydaşlarından olan öğretmeni özne olarak görmenin önemini anlatmaya çalışıyoruz. Mevcut durum ise bunun tam aksi. Öğretmenlerin çalışma alanında kendini özgür hissetmediğini, yenilikçi çalışmaları paylaşacak alanlarının oldukça sınırlı olduğunu gözlemliyoruz.
Hibe desteğiyle Yaşamın İnşasında Öğretmen Var projesini hayata geçiriyorsunuz. Proje kapsamında yürüttüğünüz çalışmalar, çalışmanın çıktıları ve alana etkisi hakkında bilgi verir misiniz? (Elinizde varsa verilerle destekleyebilir misiniz?)
Deprem bölgesinde öğretmenlerin paylaştığı ihtiyaçlar doğrultusunda hazırladığımız Yaşamın İnşasında Öğretmen Var projesi temelde üç aşamadan oluşuyordu. İçerik üretimi, deneyim paylaşımı ve saha yaygınlaştırması temelinde faaliyetlerimizi planladık. İçerik üretimi için Öğretmen Ağı’nda sıkça kullandığımız Yaratıcı Problem Çözme Programı’nı evirerek, Adana’da iki günlük bir program gerçekleştirdik. Deprem bölgesinden öğretmenlerin katılımı ve Değişim Elçisi öğretmenlerin kolaylaştırıcılığında 19-20 Haziran 2023 tarihlerinde iki tam günlük “Yaratıcı Problem Çözme Programı: Açık Alan” etkinliğini gerçekleştirdik. Etkinliğe deprem bölgesindeki illerden 39 öğretmen katıldı. Etkinlik sonunda dört gruptan öğrencilere, öğretmenlere ve velilere yönelik dört yaratıcı çözüm önerisi geliştirildi. Buna ek olarak Değişim Elçileri tarafında geliştirilen Mobil Psikososyal Destek Programı’na daha fazla içerik eklemek için bir çalıştay gerçekleştirdik. Bu çalıştay sonucunda Değişim Elçileri, Afet Sonrası Destek Çalışmaları Programı El Kitabı’nı ortaya çıkardılar.
Programın deneyim paylaşımı kısmında afet çalışmaları yürüten uzmanları ağırladığımız etkinlikler hayata geçirdik. Ek olarak Öğretmen Ağı Yaz Buluşması’nda farklı illerden öğretmenlerin deneyimlerini paylaştıkları oturumlar gerçekleştirdik.
Saha uygulaması kısmı için de bir gönüllü havuzu oluşturduk. Değişim Elçisi öğretmenlerden oluşan bu gönüllü havuzuna 45 tane öğretmenimiz dahil oldu. Bu 45 öğretmene sahaya çıkmadan önce gerekli aktarımlar yapıldı. Sahada dikkat etmeleri gerekenlere ve psikolojik olarak hazır bulunuşluklarını artırmaya yönelik uzman görüşmesi sağladık. Gönüllü havuzundaki 39 öğretmen şimdiye kadar Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay’da toplam yedi merkezde akademik ve psikososyal destek çalışmaları odaklı faaliyetler yürüttü. Bu faaliyetlerde toplam 735 çocuğa ve 71 veliye ulaşıldı.
Bu çalışmaların alana etkisini en güzel özetleyen şey öğretmenlerin uygulamaları yaptıkları merkezlerde öğrencilerin “Bir daha ne zaman geleceksiniz?” sorusu oldu. Özellikle Yaşamın İnşasında Öğretmen Var projesi kapsamında uyguladığımız Afet Sonrası Destek Çalışmaları Programı çocukların ihtiyaçlarına doğrudan katkı sunduğu için etkisi yüksek oldu. Bunun ötesinde bölgede çalışma yürütmek isteyen öğretmenlere sunulan alan, bölgenin ihtiyacına doğrudan karşılık verdi.
Projenizin öğretmenlerin deprem bölgesindeki ihtiyaçlara çözüm üretme kapasitesini nasıl artıracağını düşünüyorsunuz?
Yaşamın İnşasında Öğretmen Var projesini tasarlarken öğretmenlerin ihtiyaçlarını toplayarak bir ihtiyaç analizi gerçekleştirdik. Proje uygulama adımları da öğretmenlerle birlikte gerçekleştirildi. Dolayısıyla yaptığımız diğer çalışmalarda olduğu gibi öğretmenlerin özne olduğu, her aşamaya dahil oldukları bir süreç yürüttük. Öğretmenlerden projeyi geliştirirken duyduğumuz temel ihtiyaç, sahada gönüllü insan sayısının az olmasıydı. Proje temelde bu soruna yanıt oldu. Bölgedeki öğretmenlerimizle bölge dışından desteğe giden öğretmenler bir araya gelerek çalışmalar üretti. Bölgeye dayanışma desteği sağlanmış oldu. Buna ek olarak öğretmenler bölgenin ihtiyaçlarına yönelik içerik ürettiler. Gördükleri sorunlar üzerine düşünerek çözümler ürettiler. Bu da üretim kapasitelerini artırdığı gibi doğrudan sorunun muhatapları tarafından çözüm üretilmesine alan sağladı.
Deprem sonrası okula uyum sağlamak için insan kaynağını düzenli ve sürdürülebilir kılma konusunda ne gibi stratejiler izlenebilir?
Projenin temelini oluşturan strateji buydu. Hayata geçirdiğimiz çalışmalarda da özellikle sürdürülebilirlik adına öğretmenlerin esenliğini gözeten bir program yaptık. Gönüllü öğretmenler ayda maksimum iki kere sahaya gitti. Saha sürecinde ya da sonrasında ihtiyaçları olması hâlinde psikolojik destek sağlayabileceğimiz alanlar yarattık. Çalışmalara başladıktan sonra bölgeye yeni öğretmen atamaları yapıldı. Bu atamalardan sonra da yeni atanan öğretmenlere yönelik etkinlikler planladık. Bu etkinliklerle öğretmenlerin bölgedeki ihtiyaçlarını karşılamayı planladık.
Bir diğer önemli stratejimiz ise özellikle yeni atanan öğretmenlere ulaşabilmek için Hatay İl Millî Eğitim Müdürlüğü ile protokol yapmak oldu. Protokol kapsamında yine sahayı güçlendirmek için Sabancı Vakfı ana desteği ve Bank ABC katkılarıyla açtığımız Öğretmen Dayanışma Alanı’nda gerçekleştirdiğimiz etkinlikleri, il genelindeki öğretmenlere ulaştırıyoruz. Ayrıca İl Millî Eğitim Müdürlüğünün gördüğü ihtiyaçlara yönelik de istişare ederek güncel ihtiyaçları görebiliyor; çalışmalarımızı buna yönelik planlayabiliyoruz.
Projenizin deprem bölgesindeki eğitim sistemine uzun vadeli etkileri hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Öğretmen Ağı’nın çalışmalarının temeli; eğitim sistemini iyileştirmenin yolunun, eğitimin öznesi öğretmenden geçtiği üzerine kuruluyor. Bu projeyle de bölgedeki öğretmenlerin iyi olma hâline katkı sağlamak için bir gönüllü havuzu oluşturduk. Gönüllüler hem oradaki öğretmenlere destek oldu hem de kendileri bölgeye giderek katkı sağladı. Öğretmenler, kendi ihtiyaçları doğrultusunda programlar gerçekleştirdi, gerçekleştirmeye de devam ediyorlar.
Bölgede yaptığımız paydaş görüşmelerinde duyduğumuz en önemli ihtiyaç, öğretmenin sosyalleşme ihtiyacıydı. Özellikle yeni atanan öğretmenlere yönelik etkinliklerle bu ihtiyacı Öğretmen Dayanışma Alanı’nda gidermeyi hedefledik. Bu alanın, öğretmenlerin iyi olma hâlini destekleyen, dayanışma ve iş birliği ruhunu yaşatacak bir yer olmasını umuyor, öğretmenlere ait alanların çoğalmaya devam etmesini diliyoruz.
Öğretmen Ağı’nın gelecek dönemde yapmayı planladığı çalışmalardan ve önceliklerinden bahseder misiniz? Sağladığımız hibe desteği gelecekteki hedef ve projelerinizi nasıl etkiledi?
6 Şubat ile birlikte bölgedeki öğretmenleri desteklemek için kurum olarak iki önemli proje hayata geçirdik. Yaşamın İnşasında Öğretmen Var projesi, deprem bölgesinde uyguladığımız iki büyük projeden biri. Diğer projemiz de Öğretmen Dayanışma Alanı. Bu iki proje kısa vadeli hedeflerimizin sac ayakları oldu. Önümüzdeki süreçte deprem bölgesinde Öğretmen Dayanışma Alanı projesiyle öğretmenlerin sosyalleşme ihtiyaçlarını, kendilerini yalnız hissetmemelerini sağlamaya yönelik; yine öğretmenlerle birlikte faaliyetler gerçekleştireceğiz. Yaşamın İnşasında Öğretmen Var Projesi bu hedeflere ulaşabilmek için önemli bir kaldıraç noktası oldu. Proje kapsamında hayata geçirmeyi planladığımız İl Millî Eğitim protokolünü geliştirerek diğer projelerdeki çalışmalarımızın da uygulanabileceği alanlar oluşturduk.
Bağış kültürünün yeniden yapılanmaya başladığı bu dönemde bağışçılara nasıl bir mesaj vermek istersiniz?
Bu soruyu öğretmen bağlamında yanıtlamak isterim. Öğretmen Ağı’nda şimdiye kadar zorlandığımız da bir konu. Çünkü yaptığımız çalışmaların bağışçılarda doğrudan bir karşılığı olamayabiliyor. Bağışçının görmek istediği somut çıktılar var. Bu çıktılar da genellikle nicel çıktılar. Elbette nicel çıktı önemli bir ölçme değerlendirme verisi. Yapılan çalışmaların etkisinin göstergesi adına da önemli bir gösterge. Ancak tek gösterge değil. Çünkü hiçbir nicel veri, depremden etkilenen bir çocuğun “Bir daha bekliyoruz” hissi kadar etkiyi göstermeye yetecek düzeyde olamıyor. Doğrudan çocuklarla yapılan çalışmalarda, nicel veri, ulaşılan çocuk sayısı elbette önemli. Biz bunun yanında öğrenciye, çocuğa etki eden en önemli faktör olan öğretmenin iyilik hâlinin de eş değerde önemli olduğuna inanıyoruz. Öğretmenin iyilik hâlini artırdığımız zaman çocuğun da iyi olmasını sağlayacağımızı düşünüyoruz. Burada da göstergemiz nicelden çok nitel göstergeler. Bir öğretmenin uzun süre burada gönüllülük yaparak pek çok alanda beceri geliştirmesi, inisiyatif alması, yaratıcı düşünmesi, eleştirel bakması bizim için çok daha önemli oluyor.
STDV aracılığıyla bağış yapan herkese teşekkür etmek isteriz. Onlar sayesinde deprem bölgesinde pek çok öğretmen kendisine bir sığınak buldu. Pek çok çocuk ve veli öğretmenleriyle farklı bir iletişimin mümkün olabileceğini fark etti. Bunun da ötesinde bir trajediden birlikte çıkan bireyler olarak dayanışmanın önemini hissettiler. Bunu hissettirmeye devam etmek için biz çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Sizlerden de desteğinizi sürdürmenizi dileriz.
Son Yorumlar