Category

Orman Yangınları Acil Destek Fonu

Kas 30
0

Doğa Koruma Merkezi Vakfı Yangınlar Sonrası Akdeniz Ormanları ve Makiliklerinin Geri Gelişinin İzlenmesi ve Bulguların Kamuoyu ile Paylaşılması Projesini Tamamladı

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

Doğa Koruma Merkezi Vakfı (DKM), bilimsel yaklaşımları temel alarak biyolojik çeşitliliğin etkin şekilde korunması ve doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi amacıyla çalışmalar yapıyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında DKM, Yangınlar Sonrası Akdeniz Ormanları ve Makiliklerinin Geri Gelişinin İzlenmesi ve Bulguların Kamuoyu ile Paylaşılması projesini hayata geçirdi.

DKM ile gerçekleştirdiğimiz röportajda ekosistem onarımı kavramı, çevreyle uyumlu ve sürdürülebilir yaşam alanları, hibe kapsamında yürüttükleri çalışmalar ve vakfın gelecek dönem planları hakkında konuştuk.

Ekosistem onarımı nedir? Ekosistem onarımının iklim değişikliği üzerindeki etkilerinden bahseder misiniz?

Ekosistem onarımı, herhangi bir sebepten tahrip olmuş bir alanın tür kompozisyonu, yapısal özellikleri, ekosistem dinamikleri ve ekosistem hizmetleri açısından orijinal haline dönüştürülmeye çalışılması olarak tanımlanabilir. Kamuoyu, hatta birçok uzman da ekosistem onarımı denince ekosistemin bütün bileşenlerini göz önünde bulunduran bütüncül bir yaklaşım yerine sadece ağaçlandırma çalışması algılayabiliyor. Toprak onarımı da bu kapsamda toprak ekosisteminin yapısının, işlevlerinin, mikro organizmalarının zenginliğinin, besinlerin yoğunluğunun ve karbon düzeyinin iyileştirilmesine yönelik yapılan uygulamalardır. Toprak onarımı uygulamaları, toprağın karbon tutma kapasitesinin artırılmasına doğrudan katkı verdiği için önemli iklim değişikliği azaltım araçlarından biridir.

6 Şubat’ta meydana gelen depremlerle beraber çevreyle uyumlu ve sürdürülebilir yaşam alanlarının önemi bir kez daha tartışılmaya başlandı. Çevreyle uyumlu ve sürdürülebilir yaşam alanlarının öneminden bahseder misiniz?

6 Şubat depremleri sonrasında gündeme gelen konulardan biri de kentlerin yeniden inşaat sürecinin planlanmasının, çevreyle uyumlu ve sürdürülebilir yaşam alanlarının önemi ile ilgiliydi. Bu konuları tartışırken deprem, sel-taşkın gibi afetlerin dışında, Türkiye’yi önemli ölçüde etkileyecek iklim değişikliğini de göz önüne almak büyük önem taşıyor. Bu kapsamda şehirlerde atılabilecek birçok adım bulunuyor. Modern şehirler iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltacak ve dayanıklılığı artıracak şekilde oluşturulabilir. Dünya’da genelinde bu konuyla ilgili birçok iyi örnek bulunsa da Türkiye’nin bu konudaki karnesi ne yazık ki zayıf. Doğa Temelli Çözümler, Ekosistem Tabanlı Uyum, Ekosistem Hizmetlerinin Haritalanması gibi yaklaşımlar, küresel ölçekte şehirleri doğal afetlere karşı hazırlıklı, iklim değişikliğinin etkilerine karşı önlemlerle donatılmış hale getiriyor.

Doğaya karşı değil, doğa ile birlikte çalışarak iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin ve afet riskinin azaltılması, biyolojik çeşitliliğin korunması, gıda ve su güvenliğinin sağlanması ile insan sağlığının korunmasına katkıda bulunan Doğa Temelli Çözümler, değişen ve değişmesi öngörülen iklim koşullarının oluşturduğu etkileri dönüştürmekte bir araç olarak kullanılabilir. Ekosistem onarımı çalışmaları, doğal alanların, suyu tutacak şekilde planlanması, bu şekilde yerleşimlerde sel-taşkın kontrolünün sağlanması, yağmur hasadı yöntemleriyle (teraslama, hendekler, vb.) toprağın su tutma kapasitesinin artırılması, tarımsal uygulamalarda su kaynaklarının etkin kullanımı, verimli ulaşımda temiz enerji kaynaklarının tercih edilmesi gibi uygulamalar, çevreyle uyumlu ve sürdürülebilir yaşam alanlarının oluşturulması için kentlerde yapılabileceklere örnek olarak verilebilir.

Hibe desteğimizle gerçekleştirdiğiniz Yangınlar sonrası Akdeniz Ormanları ve Makiliklerinin Geri Gelişinin İzlenmesi ve Bulguların Kamuoyu ile Paylaşılması projesini tamamladınız. Proje kapsamında yürüttüğünüz çalışmalardan bahseder misiniz?

Yangınlar sonrası Akdeniz Ormanları ve Makiliklerinin Geri Gelişinin İzlenmesi ve Bulguların Kamuoyu ile Paylaşılması Projesi’nin iki temel hedefi vardı: 2021 yılında Antalya, Mersin ve Muğla’da yanan alanlar ile ilgili kamuoyunun bilgilendirilmesi ve vatandaş bilimi yöntemi kullanarak izleme çalışmalarının yürütülmesi. Proje kapsamında 2021 ve 2022 yılında Akdeniz Bölgesi’nde yaşanan yangınlarla ilgili detaylı mekânsal ve biyolojik çeşitlilik verileri toplandı. Böylelikle bu alanlarda yalnızca ne kadar alanın yandığı değil, hangi önemli canlı türleri ve habitatların yandığıyla ilgili veri bir araya getirildi. Bu veriler, kamuoyuna açık bir internet sayfasında interaktif araçlarla paylaşılabilir hale getirildi. Projenin önemli bir diğer ayağı da bölgedeki farklı paydaşlarından bilgi toplamak ve projeyle ilgili bilgi paylaşmak oldu. Bu kapsamda görüşmeler ve toplantılar hayata geçirildi. Projenin odağında tek taraflı bir bilgi üretmek değil, bu alanların vatandaş bilimi doğrultusunda hazırlanan internet sayfası aracılığıyla katılımcı şekilde izlenmesi vardı. Bu yüzden vatandaşların yanan alanların biyolojik çeşitlilik unsurları ile değişimini izleyip paylaşabilecekleri arayüzler internet sayfasına entegre edildi. Proje ve internet sayfası, yerelde yapılan toplantılarla kamuoyuna tanıtıldı ve proje kapatıldı. Proje tamamlanmış olsak da internet sayfasının ve dolayısıyla proje misyonunu sürdürmeye devam edecek.

Orman Yangınları Acil Destek Fonu’ndan aldığınız hibe desteğinin derneğinize ve çalışmalarınıza ne tür katkıları oldu? İklim değişikliği, çevre, ekosistem gibi alanlara yönelik yapılan çalışmaların farklı bağışçılar tarafından desteklenmesi sizce neden önemli?

Proje ile orman yangınları ile ilgili katılımcı, kamuoyunu izleme ve karar alma mekanizmalarını odağına koyan bir çalışma ilk kez hayata geçirildi. Farklı resmî kurumlarla ve ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla (STK) irtibatlar kuruldu, görüşmeler yapıldı. Bu görüşmelerle orman yangınları çalışmalarında kamu kurumları, STK’lar ve vatandaşların işbirliği geliştirmesi konusunda görüş birliği sağlandı ve kurulan ilişkilerin sürdürülmesinin önemi belirlendi. Bu gibi projelerin, özellikle de iklim afetlerinin arttığı günümüzde, desteklenmesi büyük önem taşıyor. Türkiye’yi ve doğasını iklim krizlerine hazır bir ülke haline getirebilmenin yolu, iklim değişikliği, ekosistem onarımı ve katılımcı çalışmaların desteklenmesinden geçiyor.

Doğa Koruma Merkezi Vakfı’nın gelecek dönemde yapmayı planladığı çalışmalardan ve önceliklerinden bahseder misiniz?

DKM olarak, odağımıza doğal ekosistem korunması ve ekosistem onarımı konularını koyarak çalışmalarımızı gerçekleştirmeye devam edeceğiz. Önem verdiğimiz en temel konular arasında, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir doğal kaynak kullanımı konusunda uygulayıcılarla bir arada çözümler oluşturmak geliyor. Bunun için de hem kamu kurumları hem özel sektör hem de vatandaşlarla çalışmaya devam edeceğiz. Tüm Dünya’da olduğu gibi ekosistem onarımı konusu da bizim için öncelikli. Son olarak, yalnızca doğal alanlar değil, sürdürülebilir kentlerin planlanması ve oluşturulması, bu şekilde afetlere karşı daha dirençli toplumlar oluşturulması için çalışmaya devam edeceğiz.

Eki 25
0

Yuva Derneği İklim ve Doğa Okuryazarlığı Eğitimi Projesini Tamamladı

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

Yuva Derneği, yetişkinlerin ve gençlerin okul dışı eğitimlerini ve yaşam boyu öğrenme yoluyla gelişimlerini desteklemek, çevreyle ilgili farkındalıklarını artırmak ve yoksulluğun ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmak amacıyla çalışmalar yürütüyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında Yuva Derneği, İklim ve Doğa Okuryazarlığı projesini hayata geçirdi. Dernek proje ile iklim değişikliğinden kaynaklanan doğal afetler ve bu afetlere yönelik tedbir ve müdahale yöntemleri hakkında toplumun farkındalığını artırmak ve çevre dostu alışkanlıkların yer etmesini sağlamak amacıyla çalışmalarını yürüttü.  Dernek bu kapsamda, farklı sosyo-ekonomik ve demografik özelliklere sahip kişilere yönelik  İklim ve Doğa Okuryazarlığı eğitimleri düzenledi.

Yuva Derneği İklim ve Doğa Okuryazarlığı Proje Sorumlusu Selçuk Aslan ile gerçekleştirdiğimiz röportajda; proje kapsamında yürütülen çalışmalar, dijital çağda iklim aktivizmi ve gelecek dönem planları hakkında konuştuk.

Hibe desteğimizle gerçekleştirdiğiniz İklim ve Doğa Okuryazarlığı projesini yakın zamanda tamamladınız. Proje kapsamında yürüttüğünüz çalışmalardan bahseder misiniz?

Projemizde Antalya ve Muğla illerinde orman yangınlarından etkilenen bölgelere yoğunlaştık. Bölgeye yaptığımız saha ziyaretlerinde orman bölge müdürlükleri, muhtarlar, imamlar, müftülükler, öğretmenler, sivil toplum kuruluşları (STK) ve belediyeler ile görüştük. Görüşmeler sonucu elde edilen bilgiler, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü ve uzman desteği ile orman yangınları ve afetleri ana eksene alan iklim ve doğa okuryazarlığı eğitim modülü ve eğitim kitapçığı hazırladık. Sonrasında bu eğitimleri görüşmeler sırasında kurduğumuz kontaklar ve açık çağrı ile çevrimiçi eğitimler düzenleyerek yaygınlaştırdık. Projemize, Sivil Düşün’den ek fon sağlayarak eğitim kitapçıklarını basılı halde katılımcılarımıza ulaştırdık. 

İklim değişikliği, çevre gibi alanlarda yürütülen aktivizm çalışmalarında Z kuşağının daha görünür olduğunu görüyoruz. Beraber çalıştığınız gençleri göz önüne aldığınızda bu kuşağın çevre konusunda daha duyarlı olduğunu söyleyebilir misiniz? Bu duyarlılıklarını hayat pratiklerine ne şekilde dahil ediyorlar? 

Çevre alanındaki aktivizmin ne yazık ki sadece kısıtlı bir çevredeki gençler arasında popüler. Bu gençlerin sayısı Türkiye’deki genç nüfusuna oranlandığında çok az kalıyor. Ayrıca bu gençlerin sadece belirli bir alanda aktivizm yaptığını görüyoruz. Katılım mekanizmalarına dahil olarak ve yaşam alışkanlıklarında değişiklikler yapanların sayısı ise çok daha az. Türkiye’nin politik iklimi nedeniyle gençlerin örgütlü bir eylemin içerisine dahil olmakla ilgili çekinceleri olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle düzenlediğimiz eğitimlere ve gönüllü çalışmalara gençleri dahil etmeye ve onlara alan açmaya çalışıyoruz. 

İklim değişikliğine ve çevre sorunlarına dikkat çekmek amacıyla farklı dijital platformlar üzerinden kampanyalar düzenleniyor. Dijital çağda iklim aktivizmi yürütüyor olmanın olumlu ve olumsuz yanlarından bahsedebilir misiniz?

Dijital mecralarda düzenlenen kampanyalar sadece belirli bir kesime ulaşıyor. Bu nedenle bir süre sonra insanlarda harekete geçme konusunda yorgunluğa, umutsuzluğa ve eko-anksiyeteye yol açıyor. Bu kampanyalar eylem ve çözüm önerileri içeriyorsa olumlu sonuçları olabiliyor. Özellikle tek merkezden yürütülmeyen pek çok sivil toplum hareketinin dahil olduğu kapsayıcı kampanyalar başarıya ulaşıyor. 

Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında aldığınız desteğin derneğinize ve çalışmalarınıza nasıl bir katkısı oldu? Fonu destekleyen bağışçılarımızla paylaşmak istediğiniz bir mesajınız var mı?

Hibe desteğiyle gerçekleştirdiğimiz eğitimler ve saha ziyaretleri, temasa ettiğimiz insanlar ile iklim değişikliği ve afetler hakkında bilgi paylaşımı yapabileceğimiz ortamların oluşmasını sağladı. Bu eğitimlere toplum liderlerinin katılmış olması hazırladığımız içeriklerin çarpan etkisini arttırarak daha fazla sayıda insana ulaşmamızı sağladı. Eğitimler sonrası kurduğumuz kapalı gruplarla iletişime devam ederek ortak eğitimler ve benzeri farkındalık faaliyetlerine yapıyoruz. Bu alanda çalışma yürütmemiz merkezi yönetim içerisinde hazırlanan strateji ve eylem planlarına da görüş bildirmemize vesile oldu. Yürüttüğümüz eğitim faaliyetleri modeli yeni oluşturulan iklim değişikliğine uyum strateji ve eylem planı içerisindeki farkındalık faaliyetleri ile ilgili bölüme ilham oldu. 

Yuva Derneği’nin gelecek dönemde yapmayı planladığı çalışmalardan ve önceliklerinden bahseder misiniz?

Yuva Derneği olarak iklim ve doğa okuryazarlığı ile ilgili çalışmalarına edindiği deneyim ve oluşturduğu içerikler ile devam edeceğiz. Bu alanda çevre okuryazarlığı iletişim ağı kurduk ve savunuculuk çalışmaları yürütüyoruz. Hedefimiz bu ağı aktif tutarak diğer kuruluşların da katılımı ile bu alandaki çalışmaları ülke çapında sürdürmektir. Kapasite güçlendirme çalışmalarını Avrupa ülkelerinde de yaygınlaştırmak üzerine adımlar da atıyoruz. 

 

May 10
0

NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği Akdeniz Habitatlarının Son Yaban Kedileri Projesini Tamamladı

By | Acil Deprem Fonu, Orman Yangınları Acil Destek Fonu

NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği (NATURA), dünyada sadece Güneybatı Anadolu’da yaşayan ve günümüzde parçalanmadan dolayı yok oluşun eşiğinde olan Sığla (Günlük) orman toplulukları arasında koridor oluşturarak, parçaların birleştirilmesi ve bu orman topluluklarının yok oluş sürecinin tersine çevrilmesi için çalışmalar yürütüyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında NATURA, Akdeniz Habitatlarının Son Yaban Kedileri  projesini hayata geçirdi. Dernek, proje kapsamında yanan alanlarda karakulakların ve yaban kedilerinin  popülasyonunun mevcut durumunu ortaya çıkarmak amacıyla çalışmalar yürüttü. 

NATURA kurucu üyesi Özlem Parlar Ürker ile yaptığımız röportajda; mega yangın kavramını, Karakulak Eylem Planı çalıştayı, proje faaliyetleri, derneğin gelecek dönem planları ve fonun çalışmalarına katkıları hakkında konuştuk. 

2020 yılında Avustralya’da meydana gelen yangınlarla beraber sıklıkla duymaya başladığımız mega yangın kavramını tanımlayabilir misiniz? Türkiye’de olası mega yangınları önlemek amacıyla geliştirilmiş ulusal düzeyde bir stratejik plan veya politika bulunuyor mu?

Literatürde Akdeniz Havzası’ndaki yangın kuşağında yer alan Türkiye gibi ülkeler için tek başına en az beş bin hektarlık bir alanı etkileyen orman yangını mega/katastrofik/büyük gibi sıfatlar veya terimlerle ifade ediliyor. Bir Akdeniz ülkesi olan Son 20 yılın istatistiklerine göre Türkiye’de her yıl ortalama üç bin orman yangını çıkmakta ve sekiz bin hektar alan yanıyor. Söz konusu bu yangınların her yıl ortalama iki tanesi büyük veya mega yangındır. 

28 Temmuz 2021’de başlayan ve büyük çoğunluğu Antalya ve Muğla olmak üzere 54 ilde meydana gelen 250’den fazla yangının 16 tanesi büyük yangındı. Bu yangınlarda en az 150 bin hektar orman alanı etkilendi. Neredeyse son 20 yılda yanan alanların toplamı kadar olan bu büyük yangın dalgasından en çok etkilenen iller Antalya (82 bin ha) ve Muğla (62 bin ha) oldu. Bu mega yangın dalgasının sonuncusu ise 2022 Haziran ayında Marmaris Bördübet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve yakın çevresindeki yaklaşık beş bin hektarlık bir alanı etkileyen bir başka yangın oldu.

Ülkemizde bu yeni gelişen mega yangın sürecini anlamaya ve adapte olmaya ilişkin, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın altında Orman Genel Müdürlüğü koordinasyonunda olmak üzere, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü işbirliğinde ulusal düzeyde hızlı bir şekilde reaksiyon alabilmek adına çeşitli strateji ve politika güncellemelerine başlandığı ifade edilebilir. Buna en güzel örnek, 13-15 Ekim 2021 tarihlerinde Ankara’nın Kızılcahamam ilçesinde; yangın öncesi, yangın süresince, yangın sonrası, iletişim ve kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi, teknoloji ve inovasyon ile Akdeniz Ülkeleri Yangın Birliğinin Kurulması gündem maddelerini görüşmek üzere 268 katılımcının iştirakiyle toplanan, 135 karar ve 217 eylem önerisi geliştirilen İklim Değişikliği Sürecinde Orman Yangınları Çalıştayı verilebilir.

Bunu takiben, Mega Yangınların Yönetilmesi başlığı altında önem arz eden konulardan bir diğeri olarak, bu yangınlar sonrasında doğayla uyumlu müdahale tekniklerinin uygulanabilmesine yönelik ekolojik restorasyon ilkelerinin kamuoyunca benimsenebilmesi amacıyla NATURA olarak Marmaris Bördübet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası yangını sırasında ve sonrasında sergilemiş olduğumuz tutumun Tarım ve Orman Bakanı başta olmak üzere doğrudan karşılık bulmuş olması ve bu korunan alanda Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü koordinasyonunda ekolojik restorasyon ilkelerinin uygulanacağının taahhüt edilmiş olması da yeni gelişen süreçte karar vericiler nezdinde reaktif bir karşılık verildiğine iyi bir işaret olarak yorumlanabilir.

Karakulak Eylem Planı Çalıştayı’na katıldınız. Yaban hayatın korunması bağlamında karakulakların öneminden bahsedebilir misiniz? Bu çalıştayın sonucunda ne tür öneriler ortaya çıktı? Bu önerilerin hayata geçirilmesi için önümüzdeki dönemde ne tür çalışmalar yapmayı planlıyorsunuz?

Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) ikinci dönemi çerçevesinde; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen, araştırmacısı olduğumuz Yeni Bir Metodoloji Kapsamında Türkiye’deki Nesli Tehlike Altındaki Türler İçin Tür Eylem Planlarının Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi projesi kapsamında, 24 ve 25 Kasım 2022 tarihlerinde, çalıştaya katıldık. Bu çalıştay kapsamında karakulak türünün yayılış gösterdiği Antalya, Aydın, Burdur, Denizli ve Muğla, illerinden kamu ve özel kurum/kuruluşlardan temsilciler ve STK temsilcileri bir araya geldi. Çalıştay sonunda karakulakların ve habitatlarını korunması için ilgili kurumların yapacakları koruma eylemleri planlandı. Karakulak Tür Eylem Planı projesinin sonuç raporu ile de bu eylemler final haline getirilecek. Ayrıca önümüzdeki 10 yıl boyunca ilgili taraflar türün korunması adına çalışmalar yürütecek. NATURA olarak bizler de bu çalışmaların takibini ve koordinasyonunu yapmayı planlıyoruz.

Hibe desteğimizle hayata geçirdiğiniz Akdeniz Habitatlarının Son Yaban Kedileri projesi kapsamında yürüttüğünüz çalışmalardan bahsedebilir misiniz?

Bu değerli hibe ile 2021 yazında Marmaris’te meydana gelen ve karakulak ile yaban kedilerinin habitatlarında büyük ekosistem yıkımına neden olan yangından sonra özellikle iki türün de sığınmış olabileceği düşünülen Bördübet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası içinde foto-kapanlar ile izlemeler gerçekleştirdik. Bu izlemelere göre karakulakların ve yaban kedilerinin bu bölgeye sığındığını ortaya çıkardık. Bu iki türün yangınlar sonrası alan kullanımını, yangından nasıl etkilendiklerini ve ekolojik özelliklerini ortaya çıkarmak için uydu vericisi ile takip etmek amacıyla sahada yakalama maksatlı tuzaklarımızı aktif hale getirdik. Maalesef 2022 Haziran ayında çalışma sahamızın tamamına yakınını yine yangınlar sonucunda kaybettik. Bu esnada başta foto-kapan ve yakalama tuzakları olmak üzere birçok ekipmanımız da yangınlarda zayi oldu. Akamete uğrayan bu mevcut projemizin devamı niteliğinde olan ve The Turquoise Coast Environment Fund tarafından desteklenmeye değer görülen Akdeniz Kıyılarında Mega Yangınların Ardından Yaban Hayatına Ekolojik Restorasyon Desteği başlıklı projemiz ile bu çalışmaların devamını yürütmeyi planlıyoruz.

Orman Yangınları Acil Destek Fonu’ndan aldığınız hibe desteğinin çalışmalarınıza ne tür katkıları oldu? Yaban hayat üzerine yapılan çalışmaların farklı bağışçılar tarafından desteklenmesi sizce neden önemli?

Yaban hayatı çalışmalarının temeli doğal sürecin korunması, insan faaliyetlerinin etkilerinin araştırılması ve bu etkilerin azaltılmasının önemini ortaya koymasıdır. Bu nedenle, bütün türler göz önüne alınarak ekosistem ve genetik çeşitliliğe yönelik bütüncül çalışmalar yürütülüyor. Bu çalışmalar yürütülürken insan emeğine, farklı türlerde malzemelere veya materyallere ve bolca zamana ve sabra ihtiyaç duyuluyor. Farklı fonlar ve bağışçı desteği bu anlamda kritik bir öneme sahiptir.

Özellikle büyük yangınların ardından kapsamlı ve hızlı çalışmalar önem teşkil ediyor. 2021 mega yangınlarının ardından verilen Orman Yangınları Acil Destek Fonu hibe desteği ile yaban hayatının mevcut durumunu ortaya çıkarma ve strateji oluşturma imkânı bulabildik. Hızlıca saha çalışmalarına başlama şansını elde etmiş olduk. 

NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği’nin gelecek dönemde yapmayı planladığı çalışmalardan ve önceliklerinden bahseder misiniz? 

NATURA olarak gelecek dönem için en acil önceliğimiz son iki yıl boyunca yaşanan mega yangınlar sırasında kadük kalan yaban hayatı araştırmalarımız çalışmamızı tamamlamak ve bölgede gelişen bu yeni süreç karşısında yaban hayatının güncel durumunu ortaya çıkarmaktır. 

Orta vadeli hedefimiz ise çalışma alanımız özelinde Ekolojik Restorasyon ilkelerini hayata geçirmek ve Türkiye orman varlığının ekolojik toleransını bu yeni sürece uyum sağlayabilir hale gelmesinde öncü roller oynamak. Aynı zamanda bu süreçte hem karar vericilere hem de topluma doğru bir kanaat önderliği yapmaktır.  

Uzun vadeli hedefimiz ise mega yangınlar sürecinde yangının ekolojik bir etmen olduğu gerçeğinden yola çıkarak, yangınla uyumlu yaşam pratiklerini tüm kamuoyuna aktarmak ve Türkiye’deki ekolojik okuryazarlık kapasitesinin artırılmasına katkıda bulunmaktadır.   

Tüm bunları hayata geçirebilmek içinse Vakfınız liderliğinde kurulan Orman Yangınları Acil Destek Fonu gibi ulusal ve uluslararası kurumların oluşturduğu fonlardan ve hibelerden yararlanmaya devam etmeyi aynı zaman yerel yönetimler, kamu kurumları ve diğer STK’larla da işbirliklerimizi geliştirerek bu etkiyi kısa vadede uzun erimli bir hale getirmeyi hedefliyoruz.  

 

Şub 01
0

Hayata Destek Derneği Orman Yangınlarından Etkilenen Nüfusun Geçim Kaynaklarını İyileştirme Desteği Projesini Tamamladı

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

Afetlerden etkilenmiş toplulukların temel hak ve ihtiyaçlarına erişimlerini sağlamayı amaçlayan Hayata Destek Derneği (Hayata Destek), acil yardım, mülteci destek, çocuk koruma ve sivil toplumu güçlendirme ve koordinasyon program alanları altında çalışmalar yürütüyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında Hayata Destek, Orman Yangınlarından Etkilenen Nüfusun Geçim Kaynaklarını İyileştirme Desteği projesini hayata geçirdi. Proje kapsamında dernek, Adana ve Antalya’da bulunan 22 farklı mahalledeki 38 haneye toplam 152.000 TL nakit para desteği sağladı.

Hayata Destek Derneği Proje Sorumlusu Abdullah Öztoprak ile yaptığımız röportajda; nakit para desteğinin etkisi, nakit destek sağlanacak aileleri belirlerken dikkat ettikleri kriterler ve proje kapsamında yürüttükleri çalışmaları konuştuk.

2021 yazında meydana gelen orman yangınlarında ve benzer şekilde Kastamonu’daki sel felaketinde sahada aktif olarak çalıştınız. İnsani yardım alanında çalışan bir STK olarak, bu süreçte edindiğiniz deneyimlerden ve bu afetlerin müdahale süreçleriniz açısından Hayata Destek Derneği’ne daha önce hibe desteği sağladığımız depremler sonrasındaki çalışma şekillerinizden farkından bahseder misiniz?

Hayata Destek Derneği’nin kuruluş misyonu “doğal ve insan yapımı afetlerden etkilenen birey ve toplulukların temel hak ve ihtiyaçlarına erişimlerini sağlamak.” Dolayısıyla afet sonrası acil müdahale uzmanlığımız aslında çok eskiye dayanıyor. Tabii her afet bir öncekinden farklı özellikler barındırıyor ve tek bir kurumun değil, tüm ilgili kurumların koordinasyon içinde çalışmasını gerektiriyor. Afetlere yoğun olarak maruz kaldığımız son iki-üç yıllık süreçte de en büyük kazanımlarımız koordinasyon ve sorumluluk paylaşımı alanında oldu.

Elâzığ Depremi, İzmir Depremi, Orman Yangınları ve Batı Karadeniz’i etkileyen seller olmak üzere son dönemde maalesef çok sayıda doğal afet yaşadık. Bu süreçte Sivil Toplum Afet Platformu ismini taşıyan işbirliği ve koordinasyon platformumuz da kendiliğinden şekillenmiş oldu. Afetlerin ne zaman gerçekleşeceğini öngörmek mümkün değil fakat hazırlıklı olmak mümkün. Oluşturduğumuz yeni koordinasyon ağları birçok fonksiyonun yanında buna da hizmet ediyor. Afetlere eskiye kıyasla daha hazırız ve daha koordine bir şekilde hareket ediyoruz. Sivil Toplum için Destek Vakfı (STDV) ve Turkey Mozaik Foundation gibi fon sağlayıcılar da afet sonrasında hangi adımları takip edecekleri ve hangi aktörlere ulaşacakları konularına artık çok hakimler.

Hibe desteğimizle Orman Yangınlarından Etkilenen Nüfusa Geçim Kaynakları İyileştirme Desteği projesini hayata geçirdiniz. Proje kapsamında yürüttüğünüz faaliyetlerden bahsedebilir misiniz?

Orman yangınlarının hemen sonrasında Adana, Antalya ve Mersin bölgelerinde birer hasar tespit çalışması yaptık. Muhtarlıklar, il tarım müdürlükleri, meslek odaları ve yerel topluluklar ile yaptığımız görüşmelerde ulaştığımız sonuç; aile ölçekli tarım ve hayvancılık ile uğraşan hanelerin, yangınların olumsuz etkilerini daha ağır hissettiği oldu. Kimi hayvanını kaybetmiş, kiminin tarlası yanmış, kiminin hayvan barınağı hasar görmüş, kiminin hayvanlarını otlattığı meraları yangında yok olmuş ve benzeri…

Üstelik ailelerin genç fertleri genellikle şehirlere göç ettiği için, etkilenen nüfusun yaş ortalamasının yüksek olduğunu gördük. Bu da şu anlama geliyor; düşünün ki 60 yaşını geçkinsiniz, hanenizi döndürecek kadar tarım ya da besicilikle uğraşıyorsunuz. Bu işi daha 15 sene yapmak gibi bir niyetiniz yoksa tekrar öz sermayenizi yatırarak bir toparlanma sürecine girmeye çalışmayabilirsiniz. Tabii bu işi hane ölçeğinde yürüttüğünüz için belki çiftçi belgeniz de olmayabilir ve kamunun açıkladığı sosyal yardımlardan da yararlanamayabilirsiniz.

Özetle, bu ve bunun gibi ‘kırılganlığı arttıran’ ya da ‘toparlanmayı güçleştiren’ etmenleri hesaba kattık ve hane ölçekli nakit yardımlarımızı bu doğrultuda yaptık. Sivil Toplum için Destek Vakfı ve Turkey Mozaik Foundation’ın sağladığı hibe ile 38 haneye, yitirilen ya da hasara uğrayan geçim kaynaklarını onarmalarını sağlamak amacıyla belirlenen her hane için 4 bin lira kadar nakit desteği sağladık.

Proje kapsamında orman yangınlarında maddi zarar gören ailelere nakit destekte bulundunuz. Desteklenecek aileleri belirlerken nelere dikkat ettiniz? Bu süreçte farklı kurum ve kuruluşlarla geliştirdiğiniz işbirliklerinden bahsedebilir misiniz?

Adana ve Antalya Afet Koordinasyon Merkezleri, Adana ve Kozan Kaymakamlığı, Adana Büyükşehir Belediyesi Derman Ekibi, Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Manavgat İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Manavgat Belediyesi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Antalya Temsilciliği, Manavgat Süt Üreticileri Birliği, Manavgat Ziraat Odası, Antalya Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Manavgat Müftülüğü yangından olumsuz etkilenen mahallelerin muhtarları ve Adana ve Manavgat sahalarında faaliyet yürüten sivil toplum kuruluşları ile görüşerek acil ihtiyaçları tespit etmeye çalıştık.

Nakit destek çalışması kapsamında desteklenecek hanelerin tespit edilmesi için, ihtiyaç analizi sırasında görüşülen kurumlarla, ihtiyaç sahibi hanelerin Hayata Destek Derneği’ne yönlendirilmesi için işbirlikleri kurduk. Adana ve Antalya’dan toplam 187 ihtiyaç sahibi hanenin yönlendirmesini aldık. Acil yardım ekiplerimiz, yönlendirilen haneler arasından en kırılgan durumda olanların tespit edilmesi için telefon görüşmeleri yürüttüler. Hanelerin yangından etkilenme durumları, demografik bilgileri, gelir durumu, hassasiyetleri ve hanede bulunan yaşlı, çocuk, engelli ve kadın gibi hassas bireyler hakkında bilgiler topladık. Alınan bu bilgiler dikkate alınarak, hanelerin programa dâhil edilip edilmemesi saha ekipleri arasından kurulan komite tarafından tek tek incelenmiş ve hanelerin gelir durumları, yangından etkilenme oranları, hanede yaşayan yaşlı, engelli, çocuk, kadın nüfus ve hanenin başka kurumlardan almış olduğu destekler dikkate alınarak kararlaştırıldı.

Bir yöntem olarak nakit destekler ve bu tür müdahalelerin etkisi sivil toplumda daha fazla tartışılmaya başlandı. Projedeki deneyimlerinizi düşündüğünüzde, nakit destek yönteminin avantajları ve etkisi hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Yaşanan afetlerden çıkarılan derslerden en önemlisi yapılan desteklerin organizasyonunda yaşanan aksaklıklar oldu. Afet sırasında ve sonrasında ihtiyaç fazlası destekler kaynakların etkili ve verimli kullanılmasında bir engel teşkil ediyor. Afetten etkilenen topluluk üyelerinin de aynı destekten, adil şekilde yararlanması önünde de engel oluşturuyor.

Yapılandırılmış, etkili bir ihtiyaç ve saha analizi ardından yapılan nakit destek faydalanıcıların ihtiyaçlarını karşılamakta daha etkili oluyor çünkü onlara hızla değişebilen gündelik ihtiyaçlarına göre tercih yapma imkânı sunuyor. Tabii hanede bulunan farklı bireylerin, farklı ihtiyaçlarını da aynı anda karşılama imkânı sunuyor. Örneğin, bu projede geçim kaynaklarını onarıcı nakit destekler yaptık ve hayvan yemi, tohum, fide, gübre ve benzeri türden ‘ayni yardımlar’ yapmayı tercih etmedik. Bu sayede yukarıda özetlediğim kazanımlar yanında, yerel ticaretin devamlılığını sağlayarak yerel ekonomiye de katkı sunduk. Düşündüğünüzde, ‘ayni yardım’ adı altında bölgeye dışarıdan tonlarca hayvan yemi ya da fide getirmenin, orada yıllardır hayvan yemi ya da fidan satan üreticiye dolaylı olarak zarar vereceği gayet açık.

Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında aldığınız desteğin derneğinize ve çalışmalarınıza nasıl bir katkısı oldu? Fonu destekleyen bağışçılarımızla paylaşmak istediğiniz bir mesajınız var mı?

Derneğimizin afet çalışmalarına daha fazla deneyim kazanmasına katkısı oldu. Yaşanan her afet yarattığı etki, gerçekleştiği lokasyon, etkilediği topluluklar bakımından daima birbirinden farklı. Bu nedenle, her acil destek çalışması için özel bir dinamik oluşuyor. Orman Yangınları Acil Destek Fonu bizlere etkili kaynak kullanımı, geçim kaynaklarına ilişkin bütüncül bakış açısı ile yaklaşma olgusunu kazandırdı.

Nakit destek programının uygulama sürecine ilişkin kapasite geliştirme noktasında sayılı dönüm noktalarımızdan biri oldu. Yangın afeti diğer afetlerin aksine ekolojik döngüye ve insan hayatına ciddi zararlar veriyor. Doğanın ve insanın birlikte yeşermesi ve yeniden ayağa kalkmasına yönelik insani yardım faaliyetlerinde dayanışmaya katılan herkese sonsuz teşekkürlerimizi iletmek isteriz.

Oca 13
0

NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği ile Akdeniz Habitatlarının Son Yaban Kedileri Projesini Konuştuk

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği (NATURA), dünyada sadece Güneybatı Anadolu’da yaşayan ve günümüzde parçalanmadan dolayı yok oluşun eşiğinde olan Sığla (Günlük) orman toplulukları arasında koridor oluşturarak, parçaların birleştirilmesi ve bu orman topluluklarının yok oluş sürecinin tersine çevrilmesi için çalışmalar yürütüyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında NATURA, Akdeniz Habitatlarının Son Yaban Kedileri  projesini hayata geçirecek. Dernek, proje kapsamında yanan alanlarda yaban kedisi popülasyonunun mevcut durumunu ortaya çıkarmak amacıyla 10 foto-kaplan ile 100 km²’lik alanda tarama yapacak. Yaban kedisinin yanmış ve yanmamış alanlardaki habitat kullanım durumunu ortaya çıkarabilmek için 2 GPS vericisini yaban kedisine ve 1 GPS vericisini ise karakulakaya takacak olan NATURA, Yaban Kedisi Tür Koruma Eylem Planı oluşturmak amacıyla bir çalıştay düzenleyecek.

NATURA kurucu üyesi Özlem Parlar Ürker ile yaptığımız röportajda; proje kapsamında yürütecekleri çalışmaları, orman yangınlarının yaban hayat üzerindeki etkisini, Sığla Ormanlarının orman ekosistemi içerisindeki önemini ve proje kapsamında kullanacakları uydu vericisi yöntemini  konuştuk.

NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği, Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında vakfımızdan ilk kez hibe alıyor. Okuyucularımızın derneğinizi daha yakından  tanıyabilmesi için kuruluş amacınızdan ve yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?

Derneğimiz bünyesinde yer alan doğa koruma uzmanları esasen yaklaşık on yıldır Türkiye doğasının korunmasına yönelik farklı alanlarda çalışmalar yürütmekteydi. Ancak son yıllarda hem ülkemiz hem de dünya genelinde doğa koruma alanında yaşanan gelişmelere bağlı olarak farklı stratejilerin farklı mecralarda tatbik edilebilmesi fırsatları ortaya çıktığı için ülkemizde de bu fırsatları değerlendirebilecek yeni özgün kurumsal kimliklere ihtiyaç duyulmuştur. Derneğimiz de bu ihtiyaç doğrultusunda; ülkemizde doğa koruma alanında savunuculuk yapabilecek vatandaşların yönlendirilmesine katkıda bulunmak, gönüllü ve profesyonel doğa korumacıların yetişmesine destek olmak ve ortaya çıkan yeni doğa koruma stratejilerini uygulayabilmek amacıyla 2015 yılının sonlarında Ankara’da kurulmuştur.

NATURA, doğa korumayı ülkenin ana gündemlerinden biri haline getirmeyi amaçlıyor ve en güçlü aktivizmin bilim yapmak olduğuna inanıyor. NATURA’nın doğa koruma çalışmalarındaki temel hedefleri; satın alma ve özel mülkiyet oluşturma yollarıyla özel koruma alanları oluşturmak, Yaban Hayatı Araştırma projelerini yönetmek, bilinçlendirme projeleri, doğal yaşam alanlarının korunmasına yönelik projeler, yerel korumacılar ve üniversite öğrencileri gibi koruma gönüllülerini eğitmek, bölgesel/ulusal/uluslararası organizasyonlar yapmak ve işbirlikleri geliştirmek.

Ormanlarda meydana gelen yangınların doğrudan ya da dolaylı olarak yaban hayat üzerindeki  etkileri nelerdir? Bu etkileri belirleyen faktörlerden bahseder misiniz?

Cumhuriyet tarihinin en büyük orman yangını. Çok büyük bir kütle yandı. Bu derece orman kaybı kızılçam ormanlarının bile kendini yenileyebilme yeteneğini zorlayacak seviyede. Yanan bölgenin çoğu “basralı”. Arıların çam balı yapabileceği alanlar. Basra, çam pamuklu koşnili adında bir böcek tarafından salgılanıyor. Arılar bu salgıyı kullanarak çam balı yapıyorlar. Basra Türkiye’de her kızılçam ormanında olmuyor, en fazla olduğu yer Marmaris ormanlarıydı. Basralı alanların yanmış olması dünya çam balının %92’sini üreten ülkemiz için büyük bir kayıp ve telafisi için en az 30 yıl gerekiyor. Birçok uçamayan böcek türü yandı. Yanan alanlarda yangının hasar bırakmadığı yerler belli bir derinlikteki toprak altı ve burada yaşayan/sığınabilen canlılar. Bölgede Marmaris semenderi var. Yangının çok şiddetli olduğu yerlerde birçoğu ölmüş olabilir. Yine toprak altına hemen giremeyen/ saklanamayan sürüngen türlerinden kara kaplumbağalarında çok fazla ölüm var. Diğer sürüngen türleri toprak altında belli bir derinlikte kendini koruyabiliyor. Kuşlar yangın ilk başladığı anlarda alandan uzaklaştılar. Uçuş güzergahlarında duman soluma sonucu ölümler olmuş olabilir. Yine aynı şekilde karada, yangından kaçan canlılardan örneğin memeli hayvan türlerinde duman sonucu ölümler gerçekleşebilir. Memelilerde bazı türler hariç ciddi bir kayıp olmadığını değerlendiriyoruz. Memeliler kuşlar gibi duyuları çok keskin canlılar ve çevredeki değişkenlere hemen cevap verebiliyorlar. Dumanı ve sıcaklığı fark ederek uzaklaşan türleri gözlemledik. Yaban keçisi, karakulak, yaban domuzu, tilki, kaya sansarı gibi canlılar yangının aksi yönünde alandan uzaklaştı. Aynı şekilde bozayılardan da bir kaybımız yok. Özellikle yaban domuzlarında can kayıpları yaşandı. Bu kayıplar rüzgarın ani yön değiştirmesi ve iki ateş arasında kalma şeklinde yanarak ve duman zehirlenmesi ile gerçekleşti. Kaçabilen memelilerin ulaştıkları alanda tekrar hayatlarına devam edebilmeleri için besin ve barınma ihtiyaçlarını karşılaması kolay. Her şeye rağmen yanmamış saha yeteri kadar fazla. Ancak bazı türler var ki ulaşabildikleri yanmamış alanlarda ciddi bir adaptasyon sorunu yaşayacaklar. Örneğin yaban kedisi bu stresi yaşayacak. Çünkü en uygun habitatları artık yok. Ancak bölgedeki yaban kedisi popülasyonunun tamamen ortadan kalkacağını düşünmüyorum. İlk etapta alanda gözlemlediklerim özetle bu şekilde. Eğer bu kızılçam ekosisteminin doğal karakterine kavuşmasını samimi olarak istiyorsak yapılacak şey çok basit: Yeniden ağaçlandırma konusunda uzmanların görüşleri mutlaka alınmalı. Bundan 200 yıl öncesi olsaydı, bu yanan alanlar flora ve fauna anlamında 20 yıl içinde tamamen aynı karaktere kavuşabilirdi. Mevcut dönemde maalesef bu kadar iyimser olamıyoruz. Her canlı, ağaç ve maki türü kaybında, ekosistem üzerindeki insan baskısı ve yükünden dolayı çok zorlanıyor.

Marmaris Belediyesi Çevre Çalışma Grubu ile beraber Anadolu Sığla Ağacı Tür Koruma Eylem Planı’nı hayata geçirdiniz. Öncelikle sığla ormanlarının, orman ekosistemi içerisindeki öneminden bahseder misiniz? Bu eylem planının amacından ve uygulanma yönteminden bahsedebilir misiniz?

NATURA, Anadolu üzerinde çeşitli doğa koruma çalışmaları yapsa da ağırlıklı olarak Doğu Akdeniz Havzası için endemik olan tersiyer (60 milyon yıl) kökenli relikt (kalıntı) ve dünya ölçeğinde tehdit altındaki bir akarsu orman ekosistemi olan Anadolu Sığla Ormanlarının (Liquidambar orientalis Miller) korunmasına odaklanıyor.

Oldukça hassas ve özel bir orman ekosistemi olan, yüksek derece parçalanmış ve yok oluşun eşiğine gelmiş Anadolu Sığla Ormanı gibi korunan alanlarda sürekli ve gönülden yönetim büyük önem taşıyor. Bununla beraber parçalanmış ve işgal edilmiş sığla orman parçaları günümüzde tapulu veya 2B statüsünde tarım alanı olarak kullanıldığından, bu alanların devlet eliyle yönetilmesi de mümkün olamıyor Bu bağlamda NATURA, parçalanmış sığla ormanlarını yeniden bir araya getirebilmek amacıyla işgal edilmiş orman alanlarının kazanılmasına yönelik ‘koridor metodolojisi’ yoluyla özel orman mülkiyeti oluşturma ve özel ağaçlandırma çalışmaları yapmayı da hedefliyor. Dünya’da genellikle bu tarz metotlar tatbik edilirken, parçalanmış ve işgal edilmiş orman dokuları geri kazanılırken, daha çok satın alma yoluyla kazanılacak işgal edilmiş orman alanlarının ağaçlandırılması ve yönetilmesi planlanıyor.

Biz de benzer biçimde Anadolu Sığla Ormanları içerisinde oldukça parçalanmış ve işgal edilmiş orman dokularını yeniden kazanabilmek adına ülkemiz için yeni sayılabilecek “Özel Korunan Alanlar Ağı” yöntemini uygulamayı hedefliyoruz. Öte yandan, bu araştırmaları yürütürken, bölgenin doğal ekosistemleri, habitatları, flora ve fauna elemanlarına yönelik gerçekleşen farklı doğal (yangın, sel, taşkın, erozyon, deprem vb.) ve antropojenik sınırlayıcılar/baskılara (HES, baraj, maden ocakları, tarımsal işgaller, yerleşim, turizm ve endüstri baskısı, yol ağları vb.) yönelik de zaman zaman araştırma çalışmaları yürüterek koruma pratikleri geliştiriliyor.

Bu konu özelinde kurulduğu 2015 yılından bu yana – Marmaris Kent Konseyi Çevre Çalışma Grubu’nun esas itici gücü teşkil ettiği- yaklaşık 30 farklı kurum ve kuruluşun iş birliğinde Güneybatı Anadolu’da Sığla Ormanları Eylem Planı’nın hayata geçirilmesi ve uygulanmasında ana paydaş olarak çalışmalarını Marmaris, Köyceğiz, Fethiye, Dalaman, Ortaca bölümlerinde yoğunlaştırıyor. İlgili eylem planı 2017-19 yılları arasında tamamen gönüllü biçimde hazırlanmış olup, 2019-24 dönemini kapsayan 19 ana faaliyeti içeriyor. Faaliyetlerin yerine getirilmesi de yine kurumların gönüllü işbirliğine dayanıyor.

Vakfımızın sağladığı hibe desteği ile Akdeniz Habitatlarının Son Yaban Kedileri  projesini hayata geçireceksiniz. Bu projeye neden ihtiyaç duydunuz ve proje kapsamında ne tür çalışmalar yapmayı planlıyorsunuz?

Bölgede önceden yaşadığını tespit ettiğimiz yaban kedisi habitatları olan yaşlı ve çevresine göre nispeten nemli kızılçam ormanları 2021 yazında meydana gelen orman yangınları sırasında maalesef tamamen yandı. Bu habitatlar Akdeniz havzasında bulunan ender nemli kızılçam habitatlarıydı ve Akdeniz havzasının en sağlıklı yaban kedisi popülasyonlarına ev sahipliği yapıyordu. Bu habitat kaybolunca yaban kedilerinin bir kısmının yangına bağlı öldüğünü, bir kısmının ise yangından etkilenmemiş alanlara geçtiğini düşünmekteyiz. Ancak gittikleri alanlarda istedikleri nemli habitat ve bu habitatta besleneceği başta sincap (Sciurus anomalus) olmak üzere avlarını bulamama ihtimali de bir hayli yüksek. Ayrıca özellikle yanmış sahaların kuzeyinde kalan habitatta karakulak türünün bulunması yaban kedisini bu türle yüksek oranda rekabete sokacaktır. Bu durumda, yaban kedisi ciddi bir stres altında kalabilecek, sonucunda Akdeniz habitatlarının en nadir yaban kedisi popülasyonu tümüyle yok olabilir. Bu bilgiler ışığında bu proje kapsamında aşağıdaki 3 başlık altında çeşitli araştırma, koruma ve farkındalık artırma faaliyetleri yapmayı planlıyoruz.

  • Yaban kedisinin Marmaris yangınlarından sonra bölgedeki durumunun ortaya çıkarılması,
  • Yaban kedisi popülasyonu üzerinde yangın sonrası ortaya çıkan doğal ve insan kaynaklı stresin ortaya çıkarılması,
    • Doğal stres: Habitat kaybı derecesinin araştırılması, Yaban kedisi ile rekabete girecek diğer türler (karakulak) ile ilişkinin ortaya çıkarılması,
    • İnsan kaynaklı stres: Yanlış yönlendirilebilecek yeniden ağaçlandırma maksatlı ormancılık uygulamaları başta olmak üzere her türlü insan aktivitesi,
  • Proje öncesinde ve süresince oluşturulan olumlu kamuoyu desteği ile bölgede yetkili resmî kurumlar ile koordinasyonun geliştirilmesi, başta bölge yaban hayatı ve biyolojik çeşitliliğini gözeten faaliyetlerin planlanmasına yönelik Yaban Kedisi’ni merkeze alan bir Tür Koruma Eylem Planı’nın hazırlanması.

Projenizi hayata geçirirken yaban kedilerini takip etmek için uydu vericisi kullanacaksınız. Bu yöntemi tercih etmenizin nedenlerinden ve bu yöntemin yapacağınız çalışmalara katkısından bahseder misiniz?

Uydu vericileri ile takip uçabilen veya karasal omurgalı canlıların ekosistem içindeki durumlarını değerlendirmek için araştırmacılara çok önemli veriler sağlıyor. Bunlar:

  • Habitat tercihi
  • Gün içinde ve yıl içindeki aktivite özelliklerinin ortaya çıkarılması
  • Başka türler ile ekosistem içindeki ilişkisi (rekabet vs gibi)
  • Çalışılan türün göç, dispersal, yetişkinliğe ulaşan bireylerin hangi yeni alanlara yerleştiklerinin ortaya çıkarılması
  • Günlük yer değiştirme hızı ve harcanan enerji

Bu proje kapsamında da yangın sonrasında alanda kalan yaban kedilerine ve karakulaklara uydu vericileri takmayı planlıyoruz. Böylece yaban kedisinin yangın sonrasında bölgedeki habitat kullanma tarzı, ekosistem içinde rekabete girebileceği karakulaklar ile olan ekolojik ilişkisini ortaya çıkarmayı hedefliyoruz . Tabi yaban hayvanları ile ilgili çalışmalar her zaman planlandığı gibi olmuyor.

Hedefimiz bu proje kapsamında en az 3 GPS vericisi hedef türlerimiz olan yaban kedisi ve karakulaka takmak. Ancak arazideki şartlar, yaban kedilerinin popülasyonundaki kayıp derecesi (yangın sonrasında ölen bireyler fazla olabilir ve bu da bireyleri yakalama olasılığımızı düşürebilir) gibi faktörler onları yakalama ve verici takma olasılığımızı düşürebilir.  Öncelikle onları fotokapanlarla takip edeceğiz. Mevcut durumu ortaya çıkaracağız. Yakalama olasılığının en yüksek olduğu noktalara yoğunlaşacağız. Belki proje sonlanma tarihinden sonra örneğin; 15. ayda yakalamayı başarabileceğiz. Bu da bir olasılık.  Bu durumda da anlık olarak bilgilendirme yapmayı hedefliyoruz. Çünkü bu proje sayesinde aldığımız ekipmanlar uzun soluklu tekrar tekrar araştırmalarda kullanılabilecek ekipmanlar. Örneğin fotokapanlar yıllarca kullanılabiliyor. Halen araştırmalarımızda kullandığımız 10 yaşında foto-kapanlar var. Yine GPS tasmaları pillerindeki enerji bitince düşüyor ve yedek enerji kaynağından gönderdiği radyo sinyallerini takip ederek arazide cihazın bulunması ve tekrar kullanılması mümkün olabiliyor.

 

 

Ara 29
0

Yuva Derneği İklim ve Doğa Okuryazarlığı Eğitimi Projesine Başlıyor

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

Yuva Derneği, yetişkinlerin ve gençlerin okul dışı eğitimlerini ve yaşam boyu öğrenme yoluyla gelişimlerini desteklemek, çevreyle ilgili farkındalıklarını artırmak ve yoksulluğun ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmak amacıyla çalışmalar yürütüyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında Yuva Derneği, iklim değişikliğinden kaynaklanan doğal afetler ve bu afetlere yönelik tedbir ve müdahale yöntemleri hakkında toplumun farkındalığını artıracak ve çevre dostu alışkanlıkların yer etmesini sağlayacak çalışmalar yapacak. Dernek bu kapsamda, farklı sosyo-ekonomik ve demografik özelliklere sahip 18 yaş üstü 960 kişiye yönelik olarak İklim ve Doğa Okuryazarlığı eğitimleri düzenleyecek.

Yuva Derneği Proje Koordinatörü Özge Sönmez ile yaptığımız röportajda; proje kapsamında yürütecekleri çalışmalar, derneğin çevre farkındalığı alanında yürüttüğü faaliyetler, iklim krizi ile mücadelede toplumsal farkındalığı artırmanın önemi ve Paris iİklim Antlaşması hakkında konuştuk. 

Vakfımızı takip edenler Yuva Derneği’nin  yetişkinlerin ve gençlerin okul dışı eğitimlerini ve yaşam boyu öğrenme yoluyla gelişimlerini desteklemek ve yoksulluğun ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmak amacıyla çalışmalar yürüttüğünü biliyor. Bu çalışmalarla beraber çevre farkındalığı alanında da çeşitli faaliyetler yürütüyorsunuz. Çevre farkındalığı nedir? Yuva Derneği bu alanda ne tür çalışmalar yapıyor?

Bugün gezegenimizin karşı karşıya olduğu iklim değişikliği, hava ve su kirliliği, doğal kaynakların aşırı tüketimi, biyolojik çeşitliliğin azalaması gibi tehditler gezegenimizin sürdürülebilirliğini ve gelecek nesillerin yaşamını tehlikeye atıyor. Gezegenimizin geleceği, doğa ve insan ilişkilerine eleştirel bakabilen, bu sorunların çözümüne yönelik fikirler geliştirebilen, araştıran, bu çerçevede sorumlu davranış ve anlayış sergileyebilen çevre farkındalığına sahip, küresel okuryazar bireylerin artmasına bağlı. 

YUVA, 2010 yılından bu yana bu hedefle yetişkin eğitimleri düzenliyor ve kampanyalar yürütüyor. Şu anda Türkiye ve Avrupa’da çevre eğitimi alanında çalışan veya çalışmak isteyen 54 kurumdan oluşan bir ağın koordinasyonunu yürütüyor. Bu kurumlara kapasite desteği veriyoruz ve ülke genelinde sivil yurttaşlara, öğretmenlere, öğrencilere yönelik Ekoloji ve İklim eğitimleri gerçekleştiriyoruz. Yine iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Termiksiz Gelecek isimli kömürlü termik santrallere karşı tüm canlılar için yaşam hakkını savunmayı amaçlayan çalışmalar yürütüyoruz. Yerel mücadelelerin deneyim ve bilgi paylaşımı yoluyla desteklenmesini sağlayarak çalışmalarımıza devam ediyoruz. İklim değişikliği üzerine Türkiye ve Avrupa arasında değişim programı yürütüyor ve iyi örnek oluşturabilecek uygulamaların Türkiye’ye gelmesi için çalışmalar yürütüyoruz. 

Hibe desteğimizle İklim ve Doğa Okuryazarlığı Eğitimi projesini hayata geçireceksiniz. Bu projenin amacından ve bu kapsamda yapmayı planladığınız çalışmalardan bahseder misiniz?

Tüm Dünya’da olduğu gibi, Türkiye’de de iklim değişikliğinin etkilerini gözlemliyoruz ve gelecek dönemlerde bu artarak devam edecek. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli  (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC)Türkiye’nin yakın gelecekte git gide daha sıcak, daha kurak ve yağışlar açısından daha belirsiz bir iklim yapısına sahip olacağını ortaya koyuyor. IPCC’nin verileri, sanayi devrimi öncesi seviyelere göre gerçekleşecek yıllık ortalama 2°C’lik bir sıcaklık artışının, beklenmeyen hava olayları, sıcak hava dalgaları, su kaynaklarının azalması, kuraklık ve çölleşme, biyolojik çeşitlilik kaybı, tarımsal verim kaybı, ve orman yangınlarının sayısında ve etkisinde artışa sebep olacağına işaret ediyor. Temmuz 2021’de Türkiye’nin farklı illerinde ortaya çıkan ve 178 bin hektar orman alanının yok olmasına sebep olan 100’den fazla orman yangınında da iklim değişikliği önemli bir etken olmuştur. Biz de projemizle iklim değişikliği, iklim değişikliğinden kaynaklanan doğal afetler ve bu afetlere yönelik tedbir ve mücadele yöntemleri hakkında İklim ve Doğa Okuryazarlığı eğitimleri geliştireceğiz. Bu eğitimler aracılığıyla toplumun farkındalığını artırarak ve çevre dostu alışkanlıkların yer etmesini sağlayarak hem Türkiye’nin sera gazı emisyonlarının azaltılmasına hem de iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlanmasına katkı sunmayı hedefliyoruz. 

Projenin çarpan etkisini arttırmak amacıyla proje faydacılarının yerel toplum liderleri olarak kabul edilen muhtarlar, imamlar, öğretmenler vs. olmasına öncelik vereceksiniz. Bu yaklaşımın nasıl bir etki yaratmasını bekliyorsunuz ?

İklim değişikliğinin herkesin, hepimizin meselesi olduğuna inanıyoruz. Bu nedenle projemizde Muğla ve Antalya illerinde ikamet eden 18 yaş üstü farklı etnik, sosyal ve politik gruplardan, her iş kolundan, her sosyo-ekonomik kategoriden ve her eğitim seviyesinden genç ve yetişkin yurttaşları İklim ve Doğa Okuryazarlığı eğitimlerimizle bir araya getirmemiz gerekiyor. Bunun bir yolunun da yerel toplum liderleriyle çalışmak olduğunu düşünüyoruz. Muhtarlar, imamlar, öğretmenler mesleki yaşamlarında ve mesleki yaşamlarının getirisi olarak özel yaşamlarında toplum içerisinde sözünü söyleyebilen ve dinlenen kişiler. Öncelikli hedefimiz yerel toplum liderlerine ve onlar aracılığıyla toplumun her kesiminden genç ve yetişkine ulaşabilmek. Böylece iklim değişikliği ve iklim değişikliğiyle mücadele konusunu toplumun yalnızca bir kesiminin değil, her kesiminin gündemine almasını sağlamayı hedefliyoruz. 

İklim değişikliğiyle mücadelede toplumsal farkındalık ve eğitimin büyük bir öneme sahip olduğu söylenebilir. İklim okuryazarlığı eğitimleri veren bir kurum olarak toplumun iklim krizinin nedenlerine ve bu krizle mücadele yöntemlerine ne kadar hakim olduğunu düşünüyorsunuz? Bu bilinci arttırmak için ne tür çalışmalar yapılması gerekiyor?

Türkiye’de yapılan araştırmalar toplumun artık İklim değişikliğinin insan sonucu olduğunu kabul ettiğini ve aşırı hava olaylarının arttığını ve bunları iklim değişikliğiyle ilişkilendirdiğini gösteriyor. Ne yapılabileceği ve bunları bireyler olarak günlük yaşamlarımıza nasıl katacağımız ise öğrenmemiz gereken şey, geliştirmemiz gereken beceri. Bu nedenle şu anda ihtiyacımız olan şeyler yalnızca bilgiyi yayan değil, aynı zamanda çözüm önerilerini de gösteren ve çevre dostu yaşamlar sürmeye teşvik eden çalışmalar. Elimizi taşın altına nasıl koyabileceğimizi anlatan, örnek oluşturan, teşvik ve dahil eden çalışmalara ihtiyacımız var. Gezegenimizi iyileştirmek adına davranışlarımızın sorumluluğunu almamızı sağlayacak, bizi aktif bireyler haline getirecek ve bir bütünün parçası olduğumuzu hatırlatacak çalışmaları yaygınlaştırmalıyız. 

Türkiye Büyük Millet Meclisi yakın zamanda Paris İklim Anlaşması’nı onayladı. Paris Anlaşması’nın iklim değişikliğine karşı verilen mücadelenin küreselleşmesi sağladığı söylenebilir. Bu anlaşma ile beraber Türkiye’de bizi ne tür değişiklikler bekliyor?

Paris İklim Anlaşması’nın onaylanması ile beraber Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2053 yılında karbon nötr bir ülke olacağımıza ilişkin koyduğu hedefin Türkiye’nin fosil yakıtlardan temiz enerjiye ve enerjinin etkin kullanılmasına geçişini ana akımlaştırdığı söylenebilir. Artık kömürlü termik santrallerin kapatılıp kapatılmayacağını değil ne zaman kapatılacağını veya içten yanmalı motorlarla çalışan araçların ne zaman trafikten kaldırılacağını konuşuyoruz. Bu değişimin nasıl adil ve yeşil bir dönüşüm olabileceğini, etkilenecek grupların nasıl desteklenebileceğini tartışıyoruz, araştırıyoruz, yakında planlama aşamasına geçmemiz gerekecek. Yirmi yıl içinde evlerimizdeki ısınma sistemlerinin ve sokaklardaki araçların tümünün elektrikli hale geldiği, şehirlerimizde hava kirliliği ve gürültünün olmadığı günleri göreceğiz.

 

Ara 24
0

Orman Yangınları Acil Destek Fonu Başlangıç Raporu Yayımlandı

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

28 Temmuz 2021 tarihinde başlayan ve Türkiye’nin farklı illerinde sayısı 100’den fazla olan yangınlar sonrasında sahada faaliyet gösteren STK’ları ve çalışmalarını desteklemek amacıyla Turkey Mozaik Foundation, ACTECON ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu Başlangıç Raporu yayımlandı. Fon kapsamında, Doğa Koruma Merkezi Vakfı, EMEK BENİM Kadın Derneği, Hayata Destek Derneği, Natura Doğa ve Kültür Koruma Derneği ve Yuva Derneği’ne toplam 711.100 TL hibe desteği sağlıyoruz. 

Orman Yangınları Acil Destek Fonu’nun yapısı, desteklediğimiz STK’lar ve yapacakları çalışmalara dair bilgilerin yer aldığı raporumuza buradan ulaşabilirsiniz.

Ara 14
0

Emek Benim Kadın Derneği ile Afet ve Ekokırıma Karşı Kadın Dayanışmasını Güçlendirme Projesini Konuştuk

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

Muğla’da faaliyet gösteren Emek Benim Kadın Derneği (Emek Benim), şiddet mağduru kadınlara hukuki ve psikolojik destek sağlıyor; kadınların istihdamı ve ev eksenli çalışan kadınların sorunlarını gündeme taşıyarak çözüm önerileri geliştiriyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında Emek Benim, Afet ve Ekokırıma Karşı Kadın Dayanışmasını Güçlendirme projesini hayata geçirecek. Dernek, proje kapsamında Muğla il merkezi ve ilçelerinde yangın sonrası tahliye edilen iki kırsal yerleşim yerinde  yaşayan kadınların, köylerine yeniden yerleşirken kamu ve sivil toplum kuruluşlarının (STK) sağladığı her türlü desteğe erişebilmeleri için çalışmalar yapacak. Aynı zamanda, mevcut destek mekanizmalarının dışında kalan kadınların kıyafet, ev eşyası ve çocukların eğitim gibi alanlardaki acil ihtiyaçlarını temin edecek. Dernek, hibe kapsamında afetten etkilenmemiş ve etkilenen kadınlar arasındaki kadın dayanışmasını artırmak amacıyla bölgedeki kadınları bir araya getirecek. Emek Benim proje kapsamında 2 köyde yaşayan en az 30 kadın ve ailelerinin mevcut desteklere erişimlerini sağlayacak.

Emek Benim Kadın Derneği Başkanı Nahide Uçar ile yaptığımız röportajda, faaliyet yürüttükleri bölgede ev eksenli çalışan kadınların sorunlarını, yaşanan orman yangınlarının kadınları nasıl etkilediğini ve hibe desteğimizle hayata geçirecekleri çalışmaları konuştuk. 

Emek Benim Kadın Derneği, Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında Vakfımızdan ilk kez hibe alıyor. Okuyucularımızın derneğinizi daha yakından tanıyabilmesi için kuruluş amacınızdan ve yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?

Derneğimiz ev eksenli çalışan kadınların görünür kılınması amacıyla alan çalışması yürütürken bir yandan da kadınların hem  evin bakım sorumluluğunu yerine getirirken hem de geçimlerini sağlamak için emek sarf ettiklerini tespit etti. 35 kadın emeklerini birleştirerek 2013 yılında Emek Benim Kadın Derneği’ni kurdu. Derneğimiz hak temelli ve emek üzerine çalışıyor; kadın hakları, cinsiyet eşitliği farkındalığı, kadına yönelik şiddet, çocuk istismarı öncelikli çalışma alanlarımız arasında yer alıyor. Yürüttüğümüz son çalışmalardan bahsedecek olursam; Kadın Yoksulluğu ile Mücadelede Feminist Dayanışma başlığı ile 17 kadın örgütünün katıldığı ve 2 gün süren bir çalıştay düzenledik. Bu çalıştayda farklı kadın dernekleri ve kadın kooperatifleri ile ne tür dayanışma pratikleri geliştireceğimizi tartıştık. Aynı zamanda derneğimiz, kadına yüklenen rollerin ağırlaştığı COVID-19 döneminde, Etkiniz AB Programı desteğiyle 127 kişi ile anket çalışması yaptı. Emek Benim olarak etkin bir şekilde sahada çalışmalarımızı yürütmeye devam ediyoruz. 

Dernek olarak ev eksenli çalışan kadınların sorunlarının görünür olması amacıyla çalışmalar yürütüyorsunuz. Faaliyet yürüttüğünüz bölgede ev eksenli çalışan kadınlar ne tür sorunlarla karşılaşıyor? Bu sorunların çözümü için kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları neler yapabilir?

Ev eksenli çalışan kadınların görünürlüğü bulunmuyor ve bu kadınlar evde birçok işi aynı anda yapıyor. Ev eksenli çalışan kadınlar, çoğu zaman sosyal güvenceleri olmadan sağlıksız ortamlarda çalışmak zorunda kalıyorlar. Kendi imkanlarıyla ürettikleri ürünleri pazarlayabilecekleri olanaklara erişmekte zorlanıyorlar.  Bu nedenle başta Sosyal Güvenlik Kurumu olmak üzere, kamu kurum ve kuruluşları ev eksenli çalışan kadınların emekli olabilmeleri ve sosyal haklardan faydalanabilmeleri için kanunları kadınların yararına göre düzenlemeli. Örneğin, ev içerisinde kendi imkanları ile üretim yapan kadınların vergiden muaf olması gerektiğini düşünüyoruz. Yerel yönetimler ise ev eksenli üretim yapan kadınların ürünlerini satabilecekleri pazar alanları sağlama konusunda destek olmalı. Ayrıca ev eksenli çalışan kadınların da çocuk bakım yükü kolaylaştırılmalıdır. 

2021 yazında Türkiye’nin farklı bölgelerinde meydana gelen yangılar sırasında kadınların mücadelelerine dair haberlerle sıklıkla karşılaştık. Öte yandan birçok kadın bu dönemde yaşadığı yerden göç etmek zorunda kalarak daha bireysel bir mücadele içine girdi. Yangınlar çalışma yürüttüğünüz bölgeyi ve özellikle kadınları nasıl etkiledi?

Bölgemizdeki yangınların bizzat içinde bulunduk. Kadınların yıllarca yaşadıkları evlerinden, bağlarından, anılarından, çocuklarını büyüttükleri yerlerden yeni bir yere göç etmeleri psikolojik olarak çöküntü içine girmelerine sebep oldu. Gitmek zorunda kalsalar da  akılları hep geride bıraktıklarında kaldı. 2021 yazında meydana gelen yangınlar sırasında derneğimiz hızlı bir şekilde yangın bölgelerinde yaşayan kadınlara kıyafet desteğinde bulundu. Aynı zamanda,  kendi ürettiğimiz her türlü malzemeyi anında bu bölgelere ulaştırdık. Göçmek ve gidilen yeni yerde hayatı yeniden kurmak her kadın için yüktür. Özellikle de yeterli şekilde desteklenmemişlerse bu yükleri daha da ağırlaşır. 

Emek Benim Kadın Derneği’nin çalışmalarının temelinde kadınlar arası dayanışmayı güçlendirmek yer alıyor. Yerelde kadınlarla bu dayanışmayı örgütlemek için kullandığınız yöntemlerden bahseder misiniz?

Öncelikle çalıştığımız alanda kadınlarla güvene dayalı, eşit bir ilişki inşa etmeye çalışıyoruz. Yardım odaklı değil hak temelli bir yaklaşımla çalışmanın amacının net olarak kavranmasına önem veriyoruz. Önemle verdiğimiz bir diğer konu ise çalışmayı kendilerine sunulan bir destek paketi gibi değil birlikte kotarılan bir dayanışma pratiği olarak hissetmelerini sağlamak. Bu nedenle, katılımcı yöntemler kullanmaya, bunları çalışmanın içinde geliştirmeye gayret ediyoruz. Son olarak şunu ekleyeyim; temas ettiğimiz grubun içinden öne çıkan kişilerle daha derinlemesine ve yakın ilişki geliştirerek iletişimin sürekliliğini sağlamaya gayret ediyoruz. 

Hibe desteğimizle Afet ve Ekokırıma Karşı Kadın Dayanışmasını Güçlendirme projesini hayata geçireceksiniz. Bu projeye neden ihtiyaç duydunuz ve proje kapsamında ne tür çalışmalar yapmayı planlıyorsunuz?

2021 Temmuz ve Ağustos aylarında başlayan yangınlar sırasında; Muğla ili ve ilçelerinde yanan köylerden ve kasabalardan tahliye edilen kadınları ziyaret ederek, ihtiyaç duydukları kıyafetleri üretim atölyesinde dikerek ve ayrıca satın alarak temin ettik. Ayrıca ihtiyaç tespiti yaparak Ege Kadın Buluşması, Afet Platformu gibi sivil ağlara bilgi akışını sağladık. Bir kez daha gözledik ki bunlardan çok daha fazlasının yapılması gerekiyor. Yangın, deprem, kuraklık sel gibi iklim krizi ve insan eylemleri sonucu meydana gelen afetlerin öncesinde önleme ve koruma bilincinin yaygınlaşması ve sonrasında iyileşme sürecinin cinsiyete duyarlı şekilde planlı kamusal destek ve sosyal dayanışma temelinde yapılandırılması gerekiyor.

Emek Benim Kadın Derneği olarak hibe desteğinizle Afet ve Ekokırıma Karşı Kadın Dayanışmasını Güçlendirme projesini hayata geçireceğiz. Bu proje ile Muğla Merkez ve Milas  bölgesinde bulunan iki kırsal yerleşim yerinde yaşayan kadınların, köylerine yeniden yerleşirken kamu kurumları ve STK’ların sağladığı desteklere erişebilmeleri için çalışmalar yapacağız. Bu hedef doğrultusunda, 2 köyde yaşayan 30 kadın ve ailelerinin mevcut desteklere erişiminlerini sağlayacağız. Muğla merkezde yaşayan afet yaşamamış kadınlarla köyü ve evi yanan kadınlar arasında kadın dayanışması odaklı iletişim gelişmesini sağlayacak ve afet sonrası hayatı yeniden kurma süreçlerini kolaylaştıracağız. Kadınların dayanıklılıklarını arttırarak, yaşamı koruma ve toplumsal cinsiyet eşitliği bilincinin gelişmesine katkıda bulunacağız. Son olarak, yangınla birlikte hane bazlı tarım alanları ve tohumlarını da kaybeden kadınların yangın yaşamayan bölgelerdeki diğer köylerdeki kadınlarla buluşmalarını sağlayarak hem tohum ihtiyacını karşılamalarını hem de ekolojik döngüye saygılı kadın dayanışmasını pratik etmelerini sağlayacağız.

 

Kas 03
0

Doğa Koruma Merkezi Vakfı ile Yangınlar Sonrası Akdeniz Ormanları ve Makiliklerinin Geri Gelişinin İzlenmesi ve Bulguların Kamuoyu ile Paylaşılması Projesini Konuştuk

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

Doğa Koruma Merkezi Vakfı (DKM), bilimsel yaklaşımları temel alarak biyolojik çeşitliliğin etkin şekilde korunması ve doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi amacıyla çalışmalar yapıyor. Turkey Mozaik Foundation, Actecon ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında DKM, Yangınlar Sonrası Akdeniz Ormanları ve Makiliklerinin Geri Gelişinin İzlenmesi ve Bulguların Kamuoyu ile Paylaşılması projesini hayata geçirecek. Proje kapsamında, vatandaşların aktif katılımı ile orman yangınları sonrasında orman ve maki ekosistemini ve bu ekosistem içindeki yaşamın geri geliş sürecini takip etmek için bir izleme çalışması yapacak olan Vakıf, yangından etkilenen alanlardaki çalışmaları, alanın geri gelişine dair toplanan verileri ve üretilen bilgileri proje kapsamında oluşturacakları internet sitesi üzerinden kamuoyu ile paylaşacak. Proje kapsamında DKM tarafından oluşturulacak uzman ekip ile birlikte en az 10 yıl süreyle devam edecek alan izleme ve raporlama sistematiği oluşturulacak. 

DKM Proje yürütücüsü ve Orman Mühendisi İrem Tüfekçioğlu ile yaptığımız röportajda proje kapsamında yürütecekleri çalışmaları, son yıllarda artan orman yangınlarının nedenlerini, yangınlar sonrası ormanların iyileşme sürecini ve Paris İklim Anlaşmasını konuştuk. 

DKM, Orman Yangınları Acil Destek Fonu kapsamında Vakfımızdan ilk kez hibe alıyor. Okuyucularımızın vakfınızı daha yakından tanıyabilmesi için kuruluş amacınızdan ve yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?

DKM 2004 yılında doğa koruma alanında çalışan farklı disiplinlerden deneyimli uzmanların bir araya gelmesiyle kuruldu. Kuruluş motivasyonu, doğa koruma ile ilgili çalışmalarda gerekli bilimsel ve teknik altyapının eksik olduğunu ve bu yüzden de yapılan birçok projenin yeterince etkili olamadığını düşünmüş olmamızdır. Bu nedenle daha etkili doğa koruma projeleri için bilgiyi temel alan yaklaşımları Türkiye’de yaygınlaştırmayı amaçladık. Bu sebeple, DKM daha çok uzman kuruluş olarak görülür. 

DKM’nin var olma sebebi doğa korumayı etkinleştirmek. İşin bilimini, bu işi daha etkili yapmak için kullanacağımız bir araç olarak görüyoruz. Sonuçta doğa koruma dediğimiz uğraşın ana hedefi çözüm üretmek. DKM’nin kendini farklılaştırdığı en önemli özellikler yenilikçiliğe ve birlikte çalışmaya açık olması. Ezber bozmak, eski sorunlara yeni çözümler üretmek, ayağı yere basan yeni araçlar tasarlamak çok önemli. Ama bu sürecin diğer bir bileşeni de bunları hayata geçirebilecek işbirliklerini kurmak. Bilimsel yaklaşım, yeni araçlar, çözüm odaklı yaklaşım önemli ama bunları hayata geçirecek işbirliklerini kurmak için cesurca adımlar atmak da çok önemli. Bunu yapmadığınızda bir parça eksik kalıyor. 

Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemi (EFFIS) verilerine göre 2008 ile 2020 yılları arasında Türkiye’de her yıl ağustos ayına gelindiğinde çıkan orman yangını miktarı 59 iken 2021 yılında bu sayı 159’a çıktı. Orman yangınların her geçen yıl hızlı bir şekilde artmasının nedenlerinden bahseder misiniz? Bu yangınlar beraberinde ne tür bir tahribat yaratıyor?

Orman yangınlarının çıkma nedenlerinin en başında insan aktiviteleri geliyor. İnsanların ormanların en derinlerine kadar ulaşabilmesi ve beraberinde doğadaki ayak izini artırması, izinsiz ateş yakılması, yanan izmaritin ormanlık alana atılması, yaz sıcaklarında bir mercek etkisi yaratabilen cam şişeler gibi çöplerin ormanda bırakılması gibi ihmalkâr davranışları ister istemez beraberinde orman yangınlarını getiriyor. Pandemi kısıtlamaları nedeniyle kapalı alanda kalan insanlar, özellikle yaz tatillerinde doğada daha fazla vakit geçirmeye başladılar, bu da insan etkisini artırdı. Bununla birlikte, iklim değişikliği ile sıcaklığın ve özellikle kuraklığın artması da hem yangınların daha sık hem de daha şiddetli gerçekleşmesine neden oldu. 

Yangınların ormanlık alanlardaki tahribatını düşünürken, yalnızca yanan otsu ve odunsu türleri değil, bu bitki türlerinden faydalanan arı, böcek gibi türlerden karınca, kaplumbağa ve sürüngen gibi toprak üstü diğer canlıların da hesaba katılması önemli. Kızılçam ormanları ve makiliklere bağımlı kuşlar, memeliler gibi hayvan türlerinin büyük bir çoğunluğu yangından zarar görmeden kaçmayı başarsa bile, yuvalama ve yaşam alanlarının ortadan kalkmış olması da tahribattan sayılmalıdır.

Ormanlar yangın sonrasında ne kadar sürede ve nasıl iyileşiyor? İyileşme sürecinde bu alanlara nasıl müdahale edilmesi gerekiyor?

Ağırlıklı olarak Kızılçam (Pinus brutia) ve Akdeniz sert yapraklı ormanlarından (kısaca makilikler) oluşan Akdeniz vejetasyonunun, en başta yangınlar olmak üzere, tahribatlar sonucunda toparlanabilme özelliğine sahip olduğu biliniyor. Makilikler yangından yalnızca birkaç hafta sonra kökten ve gövdeden sürgün vermeye başlarlar. Kızılçamlar ise serotinlik adaptasyonuna sahip türlerdir, başka bir deyişle şiddetli yangınlar sırasında bazı kozalakları yanmadan kapalı bir şekilde ağaç üzerinde kalır ve yangından bir süre sonra kozalaklar açılmaya başlayarak tohumlarını toprağa saçarlar. Kızılçam ve maki türlerinin bu şekildeki adaptasyon yetenekleri, Akdeniz tipi ekosistemlerinin yangından kısa bir süre sonra iyileşebilmesinin nedenleridir. 

Yangın sonrası ormancılık faaliyetleri genel olarak doğal ve yapay ağaçlandırma olmak üzere iki farklı şekilde yapılır. Faaliyetler planlanırken öncelikle alanların yanmadan önceki vejetasyon yapısı mutlaka dikkate alınmalıdır. Bununla birlikte, Kızılçam ormanları ve makiliklerin Akdeniz ekosistemlerinde iç içe geçmiş durumda olduğu göz önünde bulundurulmalı ve planlamada bu iki vejetasyon sınıfını mutlaka birlikte ele almak gerekir. Doğal ağaçlandırmada, kesilen yanmış Kızılçam ağaçlarının kozalak dolu dallarının yere serilmesi, aynı bölge ve yükseklikten toplanmış Kızılçam tohumlarının homojen bir şekilde alana serpilmesi gibi yöntemler uygulanır. Bu yöntemlerin yeterli olmadığı alanlarda ise yapay ağaçlandırma uygulamalarına ağırlık verilerek alanda teraslama çalışmaları yapılarak kızılçam fideleri dikilir. Bu uygulamalara alanda bulunan maki türlerinin de dahil edilmesi çok önemlidir. Bu kapsamda maki bireylerinin sürgün verme kapasiteleri izlenerek çeşitli maki bitki türlerinin gelişmesi teşvik edilmelidir. 

Hibe desteğimizle Yangınlar Sonrası Akdeniz Ormanları ve Makiliklerinin Geri Gelişinin İzlenmesi ve Bulguların Kamuoyu ile Paylaşılması projesini hayata geçireceksiniz. Bu projenin amacından ve bu kapsamda yapacağınız çalışmalardan bahseder misiniz?

Akdeniz orman ekosistemlerinin bütünlüğünün korunmasını amaçlayan proje, yangın sonrası Kızılçam ormanları ve maki ekosistemlerinin ve içindeki yaşamın geri geliş sürecinin aktif vatandaş katılımı ile izlenmesi ve kamuoyu ile paylaşılmasını hedefliyor. Bu kapsamda, 2021 Ağustos ayında gerçekleşen orman yangınlarından etkilenen alanların yangın öncesi vejetasyon yapıları, yangınlardan etkilenmiş koruma altındaki alanlar ile tehdit altındaki türler tespit edilecek. Çalışmada Muğla bölgesine ağırlık vereceğiz ve diğer alanlar için örnek teşkil edecek bir sistem geliştireceğiz. Ortaya çıkacak hassas alanlar içinden, ulaşımı kolay noktalar belirlenerek aktif vatandaş katılımı yoluyla bu noktalarda proje süresi içinde izleme çalışmaları yürütülecek. Bu kapsamda yereldeki sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerle birlikte bir sistem kurularak bölgede yaşayan vatandaşların katılımları sağlanacak. Proje sonrasında da en az 10 yıl uygulamaya devam edebilecek bir sistemin kurulması projenin ana çıktısı olacak. 

Paris İklim Anlaşması yakın zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylandı. Bu anlaşmanın kapsamından ve beraberinde getireceği değişimlerden bahsedebilir misiniz?

Paris Anlaşması iklim değişikliğine karşı emisyon azaltımı ve karbon nötr bir gelecek hedefliyor. İklim krizinin önüne geçmek için küresel ortalama yüzey sıcaklığındaki artışı 2 derece ile sınırlandırmak, mümkünse 1,5 derecenin altında tutmayı amaçlıyor. Öte yandan, ne kadar hızlı önlem alırsak alalım değişimi durdurmak artık mümkün değil. Yapabileceğimiz sadece etkileri sınırlamak ve bu etkilere uyumu güçlendirmek. İklim değişikliğine karşı emisyon azaltımı kadar iklim değişikliği beraberinde gelen afetlere karşı toplumun ve ekosistemlerin direncinin artırılması gerekiyor. Örneğin, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji üretimi yönündeki çalışmaların yanında tarımda uyum, su ve gıda krizine hazırlık gibi çalışmalar çok önemli.

Türkiye’nin iklim değişikliğine uyum konusunda kapsamlı ve stratejik adımlar atması gerekiyor. DKM olarak tarım, orman, ekosistemler ve kent alanlarında uyum öncelikli iklim eylemleri için çalışmalarımıza devam ediyoruz. Kentlerde mühendislik çözümlerini içeren gri altyapılara karşı ekosistem hizmetlerini esas alan doğa temelli çözümleri destekliyoruz. Ekosistemlerin iklim düzenleyici etkilerini korumak ve güçlendirmek için çalışıyoruz. 

 

Eki 20
0

Orman Yangınları Acil Destek Fonu’na Yapılan Başvurularla İlgili Değerlendirme Metnimiz Yayınlandı

By | Orman Yangınları Acil Destek Fonu

28 Temmuz 2021 tarihinde başlayan ve Türkiye’nin farklı illerinde sayısı 100’den fazla olan yangınlar sonrasında sahada faaliyet gösteren STK’ları ve çalışmalarını desteklemek amacıyla Turkey Mozaik Foundation, ACTECON ve 212 işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Orman Yangınları Acil Destek Fonu’nun başvuru ve seçim süreci tamamlandı.

STK’ ların bu süreçte öne çıkan ihtiyaçlarının daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla Orman Yangınları Acil Destek Fonu’na yapılan başvuruların yoğunlaştığı konulara, başvuru yapan kuruluşların genel durumu ve ihtiyaçlarına dair değerlendirmelerimizin yer aldığı açıklama metnine buradan ulaşabilirsiniz.