Zeytin Çekirdekleri Derneği, bütün çocukların eğitime ve sanata ulaşma haklarının olması gerçeğinden hareketle sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı, kaliteli eğitime ve sanata ulaşamayan, maddi imkanları olmayan 7-11 yaş arası çocuklara bu alanlarda destek sağlamak amacıyla çalışmalarını yürütüyor. Turkey Mozaik Foundation işbirliğiyle bireysel ve kurumsal bağışçıların finansal desteği ile hayata geçirdiğimiz Çocuk Fonu’nu 2022 döneminde sağladığımız hibe desteğiyle Renkli Saatler projesine devam etti. Zeytin Çekirdekleri Derneği projeyle sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan dezavantajlı 106 çocuğa yönelik kitap okuma ve müzik atölyesi yaptı aynı zamanda çocukların kütüphaneyle tanışması için kütüphane ziyaretleri gerçekleştirdi. Dernek proje kapsamında 188 çocuğa ulaştı.
Zeytin Çekirdekleri Derneği’nden Elvan Koralp ile gerçekleştirdiğimiz röportajda; derneğin faaliyetleri, El Sistema modeli, derinleşen ekonomik sorunların hedef kitleleri üzerindeki etkisi ve proje kapsamında yapılan çalışmalar hakkında konuştuk.
Sivil Toplum için Destek Vakfı’nı takip edenler Zeytin Çekirdekleri Derneği’ni ve çalışmalarını yakından tanıyorlar. Derneğinizle ilk kez tanışacak olan okuyucularımız için Zeytin Çekirdekleri Derneği’nin kuruluş hikayesinden ve çalışmalarından kısaca bahseder misiniz?
Zeytin Çekirdekleri Sosyal Sorumluluk Programı insan ile zeytin ağacının asırlık dostluğuna dayanan saygı, sevgi ve birliktelik ruhu ile yaratılan bir sosyal seferberlik ve gönüllük hareketidir. Bu sosyal seferberlik ve gönüllülük hareketinin temeli asırlık bir zeytin ağacı gibi sağlam, güvenilir bir insan, bir toplum için çekirdekten yola çıkmak, zeytin ağacının sembolize ettiği barış ve eşitlik ile gönüllük seferberliğine katılmak, katılan herkesin imece yapısı ile çorbada tuz olabilmesi ve “bir çocuk gelişir dünya değişir” inancı ile hareket etmesidir.
Ayvalık ilçesinde 2014 Mayıs ayında başlayan bu çalışmalar 2015 yılında dernekleşerek kurumsallaştı ve 9 yılda 3500 çocuğa ulaştı. 2020 yılında itibaren de Gaziantep’te çalışmalarına başlayan kardeş Nar Çiçekleri Platformu’na da gönüllü destek ve danışmanlık veriyoruz.
Zeytin Çekirdekleri Derneği olarak bütün çocukların eğitime ve sanata ulaşma haklarının olması gerçeğinden hareketle sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı kabul ettiğimiz; düzgün eğitime, sanata ulaşamayan, özellikle maddi imkanları kısıtlı çocuklara bu alanlarda destekler sağlamaya çalışıyoruz. Hedef kitlemiz 7 -17 yaş çocuklardır. Yaptığımız faaliyetlerde müzik ve diğer sanat çalışmaları bir anlamda araçtır. Ana amacımız çocukların sosyal gelişimlerini güçlendirmek, çocukta aidiyet duygusu yaratmak, kendilerini ifade edebilecekleri alanlar oluşturmak, özgür ortamda çalışma deneyimi kazandırmak, algı gelişimlerini ve özgüvenlerini arttırmak, üretici ve yaratıcı bireyler olmaları için destek sağlamaktır. Diğer çok önemli bir amaç ve faaliyet ise bu grupların içerisinden sanatsal yetenekleri olan çocukları erkenden fark edip ilgi alanlarına göre doğru zamanda, doğru ortama yönlendirmektir. Derneğimizin bu yılki faaliyetlerine 350 civarı çocuk katılıyor.
Bu çalışmaları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Bireysel enstrüman dersleri (keman, çello, piyano, flüt, mandolin, viyola, klarnet, saksafon),
- Zeytin Çekirdekleri Orkestrası çalışmaları,
- Mandolin Orkestrası,
- Zeytin Çekirdekleri Korosu,
- Ayvalık ve yurtiçi konserleri (Cumhuriyet’in 100. Yıl Konserleri – 2 Nisan Ayvalık – 9 Nisan İzmir),
- Çekirdek Kumpanya Tiyatro Çalışmaları ve Oyun Sahneleme,
- ‘Renkli Saatler’ Atölyeleri
- Zeytin Çekirdekleri İşaret Dili Grubu,
- Sanal resim sergileri,
- Boğaziçi Üniversitesi Ayvalık Okulları,
- Ayvalık ilçesine gelen depremden etkilenmiş çocuklar ile hafta sonları atölyeleri
Çalışmalarımız Ayvalık Kaymakamlığı, Ayvalık Belediyesi, Ayvalık İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Boğaziçi Üniversitesi, İzmir Devlet Opera ve Balesi, gönüllü sanatçı ve akademisyenler aynı zamanda yerel ve farklı illerden gelen eğitmenlerle işbirliği içerisinde yürütülüyor.
Dernek faaliyetlerinizi El Sistema modeli üzerine kurduğunuzu biliyoruz. El Sistema modelinden ve uygulanışından bahsedebilir misiniz?
Projenin ilham kaynağı Venezuela’da müzik eğitimini sosyal değişim için bir araç olarak kullanan El Sistema’dır. El Sistema modelinin kurucusu Jose Abreu’nun kendi sözleri ile ifade ettiği gibi:
“Müziğin kendi içinde ürettiği ve aynı zamanda onun içinde yatan muazzam ruhsal dünya, maddi yoksulluğun üstesinden gelmekle sona erer. Bir çocuğun bir enstrümanı nasıl çalacağını düşündüğü dakikadan itibaren, o çocuk artık yoksul değildir. O çocuk, sonrasında tam bir yurttaş haline gelecek şekilde, profesyonel düzeye doğru ilerleyen bir çocuk olmuştur artık. Söylemeye bile gerek yok ki müzik, kavgaya, şiddete, kötü alışkanlıklara ve bir çocuğun hayatını mahveden her şeye karşı bir numaralı korumadır.”
Zeytin Çekirdekleri Sosyal Sorumluluk Programı da bu inanç ile müzik ağırlıklı çalışmalar hayata geçiriyoruz. Müzik çalışmalarını farklı sanatsal ve sosyal çalışmalarla çeşitlendirip, güçlendiriyoruz.
El Sistema’da kullanılan müzik eğitim metodunun ve modelinin uygulanmasından ziyade felsefesi benimsiyor; destek veren konservatuvar, senfoni ve devlet opera ve balesi sanatçılarının önerdiği hafifletilmiş konservatuar metotlarını kullanıyoruz.
Başta müzik olmak üzere farklı sanatsal çalışmalarımızda sosyal ve çevresel konuları tema olarak belirleyerek çocukların farkındalıklarının güçlenmesine ve farklı pencerelerin açılmasına olanak sağlamayı amaçlıyoruz. Örneğin, 2 ve 9 Nisan’da gerçekleştireceğimiz konserlerin teması Türkiye’nin 100. Yılı’ydı aynı zamanda Mustafa Kemal Atatürk’ün sanata ve çocuğa verdiği önemi vurgulayan bir Cumhuriyet ortak projesiydi. Ayvalık yaşayan 78 çocuk ve gencin, İzmir Operası’ndan 22 sanatçının birlikte sahnelediği evrensel ve yerel eserlerin yer aldığı bir programdı. Ayrıca açılışta deprem temalı bir parça besteleyen 13 yaşındaki öğrencimiz kendi bestesini seslendirerek, orkestra ile çaldı.
Yaptığınız çalışmaların çocuklar üzerindeki etkilerinden bahseder misiniz? Geçmiş yıllarda birlikte çalıştığınız çocuklar özelinde düşündüğünüzde, müzik çocukların iyi olma hallerini nasıl etkiliyor?
Bir dünya hayal edin; çocukların desteklendiğinin, çocuklara inanılan ve saygı duyulan ve ihtiyaç duyduklarında yanlarında birinin olduğunu bildikleri bir dünya…Bir dünya hayal edin; çocukların güne başlamak için heyecanlandığı, günü sabırsızlıkla beklediği… Bir dünya hayal edin; tüm çocukların hayatta başarılı olacaklarına dair kendilerine güvenlerinin tam olduğu… Başarıyı kolay veya hızlı elde edemeyebilirler, zorluklarla karşılaşabilirler, zaman zaman başarısız olabilirler ama sonunda başaracaklarını bildikleri bir dünya… Bütün bunları gerçekleştirmek için müzik, sanat, dans, spor gibi aktiviteler birer anahtar.
Neden anahtar?
Müzik, sanat, dans, spor faaliyetleri beynin yönetici fonksiyonların gelişmesini sağlar.
- Odaklanmak,
- Farklı düşünmek,
- Başkasının bakış açısıyla olayları görmek,
- Dürtüsel tepkileri kontrol etmek,
- Kötü olmaya karşı koyabilmek,
- Akıl yürütmek,
- Değişen koşullara çabuk uyum sağlamak.
Sonuç olarak beynin yönetici fonksiyonlarının gelişmesi ile hayat boyu başarı, sağlık, refah ve yaşam kalitesi artar. Örneğin, Orkestrada çalmak neden önemli? Orkestrada çocuklar bir enstrüman çaldığında özel hayatlarında, evlerinde veya okullarında karşılaştıkları zorlukları sahnenin dışında bırakırlar. Orkestrada çalmak onlara disiplini, çok çalışmayı, birbirine saygıyı duymayı, iyi bir dinleyici olmayı, zoru başarmayı öğretmek için çok önemli bir araçtır. İyi çalamadıkları zaman tek çarenin yılmadan tekrar çalışmak olduğunu, odaklamalarını ve başarısız olmaktan korkmamalarını gerektiğini öğretir. Kendilerine güvenleri artar, kendilerini daha iyi hissederler. Bu da çocukları hayat mücadelesine hazırlar, güçlü kılar.
Bizler çocuklarımızın bu güzel gelişimlerini izlemekten deneyimlemekten hep gurur duyuyoruz. Değişimleri gerçekten inanılmaz.
Yaşanan ekonomik ve toplumsal krizler hali hazırda kırılgan olan grupları daha savunmasız bir hale getirdi. Bu durum faaliyet yürüttüğünüz bölgedeki çocukları ve ailelerini nasıl etkiledi? Bu çerçevede birlikte çalıştığınız grupların ihtiyaçlarında yaşanan değişimlerden bahseder misiniz?
Yaşanan ekonomik kriz, artan hayat pahalılığı, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen iki büyük deprem, ayrıca adı COVID-19 olmasa da virüslerle ortaya çıkan grip salgınları gibi sağlık sorunları faaliyetlerimizi yürüttüğümüz, zaten sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı kabul ettiğimiz Ayvalık’daki çocuklarımızı da ailelerini de çok etkiledi, sınırları çok zorladı.
Grip salgınları nedeniyle zaman zaman öğrenci sayımızda azalma oldu, hatta öğretmenlerimizin de hastalanıp ve devam edemediği dönemler oldu. Bu nedenle gerçekleşemeyen faaliyetlerimizi başka tarihlerde telafi ettik. Şu an bu açıdan biraz daha normale döndük.
Ekonomik kriz ise sadece çalıştığımız öğrencileri ve ailelerini değil, bizi de çok olumsuz etkiledi. Masraflarımız yaptığımız bütçeyi katbekat aştı, sürekli artan fiyatlar karşısında bütçemizi öngöremez olduk ve ne yazık ki bu gidişle ihtiyaçlarımızı kısıtlamak zorunda kalacağız. Fon bulmakta çok zorlanıyoruz. 350 çocuğa Eğitim ve beslenme desteği sağlıyoruz. Böylesi yüksek bir sayıyı düşününce ilerleyen dönemlerde dernek olarak bizler de zor durumda kalacağımızı öngörebiliyoruz.
Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremlerde -tıpkı Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi-bizim de öğrencilerimizden ve öğretmenlerimizden aile yakınlarını kaybedenler oldu. Bu süreci Zeytin Çekirdekleri Derneği olarak hem kendi içimizde hem de Ayvalık’a deprem sonrası gelen aileler ile dayanışma, destek, birlik, beraberlik ile atlatmaya çalışıyoruz. Kahramanmaraş’ta yaşanan depremlerin sosyal dayanışmayı çok güçlendiğini gözlemliyoruz. Zeytin Çekirdekleri korosundan yer alan ve bu depremi hiç yaşamamış olan 13 yaşındaki bir öğrencimiz deprem için sözü de bestesi de kendisine ait bir şarkı yaptı. Kendi duygularını bu şekilde ifade etmeyi seçti. Bu da bu felaketin, depremi deprem bölgesinden gelen çocukların gözüyle görebilen Ege’deki çocukları dahi nasıl etkilediğine dair çarpıcı bir örnek olabilir.
Kısaca bir bilgi vermek gerekirse yaşanan iki büyük deprem sonrası depremden etkilenen yaklaşık 1500 kişi Ayvalık’a geldi. Bunların 300’ü çocuk. Gelen aileler Ayvalık’daki çeşitli otellere ve kamplara yerleştirildi. Çocuk odaklı bir dernek olarak Ayvalık’a gelen ve yaşadıkları ve halihazırdaki durumları nedeniyle fazlasıyla dezavantajlı kabul edebileceğimiz çocuklara destek olabilmek için çeşitli etkinlikler planladık. Bunları gerçekleştirebilmek amacıyla hızlıca Millî Eğitim Bakanlığı’na ve Kaymakamlığa izin başvurusunda bulunduk ve etkinlik izinlerimizi aldık. Gönüllülere çağrı yaptık. Şu anda emekli ve halihazırda çalışan öğretmenlerden oluşan dokuz gönüllümüz bulunuyor. Zeytin Çekirdekleri Derneği olarak depremden etkilenenlerin konakladığı üç farklı noktada gönüllü öğretmenlerimiz eşliğinde çocuklarla müzik, resim, el işi, oyun, kitap ağırlıklı destek etkinliklerimizi gerçekleştiriyoruz.
Ayrıca, deprem bölgesinden gelen, evini ve işini kaybetmiş bir müzik öğretmeni haftada iki gün öğrencilerimize solfej ve keman dersi vermesi için istihdam ediyoruz. Dernek olarak her ne kadar bütçe de zorlansak da bu genç öğretmene destek vermeye karar verdik.
Hibe desteğimizle Renkli Saatler projesinin yeni dönemini hayata geçirdiniz. Projenin amacından ve yapacağınız faaliyetlerden bahseder misiniz?
Renkli Saatler projesi, eğitime ve sanata ulaşmakta güçlük çeken ya da ulaşamayan sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan dezavantajlı kabul ettiğimiz bölgelerde yaşayan ailelerinin çocukları ile yaptığımız atölye çalışmalarıdır. Bu çocukların erken yaşta kitap okuma sevgisi ve kütüphaneyle tanışması, müzik, resim gibi sanatsal faaliyetler ve çocuk yogası gibi sportif faaliyetler aracılığı ile sosyal kimlik ve kişiliklerinin pozitif anlamda gelişmesi ve bunların topluma yansıması amaçlanıyor. Amacımız çağdaş bir Türkiye için katkıda bulunmaktır. Ülkemizde ekonomik şartlar giderek zorlaşıyor. Yoksulluk her geçen gün daha da derinleşiyor ve bu durum en çok beraber çalıştığımız aileleri etkiliyor. Bu durum da çocukların sağlıklı, düzgün bir eğitime ulaşma şansını elde edebilecekleri ortamları neredeyse kalmamasına neden olmuştur.
Renkli Saatler projemiz Kasım 2022’de başladı ve toplam dört grubumuz bulunuyordu. 1.grup etkinliğimizi 05 Kasım, 12 Kasım, 19 Kasım, 26 Kasım ve 03 Aralık 2022- cumartesi günleri, saat 12.00 ile 14.00 arasında gerçekleştirdik.
Etkinlik programımızı ise şöyleydi:
12.00-12.30: Okuma yazma bilmeyen veya bu konuda daha fazla desteğe ihtiyaç duyan çocukların belirlenmesi, kitap okuma, masal yaratma, okuduğunu anlama ve anlatma, sorulan soruları yanıtlama ve kendini ifade etme üzerine yoğunlaşıldı.
12.30 – 13.15: Gönüllü müzik öğretmenimiz ile yeni şarkılar öğrenme, müzik aletleri tanıma, ritim tutma, müzikli oyun etkinliği yapıldı.
13.15 – 13.30: Beslenme saati
13.30 – 14.00: Cumartesi günleri gönüllü gelebilen öğretmenlerimizin programına göre resim, elişi, kütüphane tanıtımı ve programımızın son Cumartesi final etkinliği gerçekleştirdik.
Final etkinliğinde çocuklarımız “Renkli Saatlerden Aklınızda Kalanlar” konulu bez çantaları boyadılar. Bu etkinlik bizim için her şeyin özeti gibiydi. Beş hafta boyunca yaptıkları ve favori faaliyetleri o bez çantaların üzerindeydi. Ayrıca çocuklara Zeytin Çekirdekleri Derneği Etkinliğe Katılım Sertifikası verildi ve bir kitap hediye edildi.
2.grup etkinliğimiz 10 Aralık 2022, 17 Aralık 2022, 07 Ocak 2023, 14 Ocak 2023 ve 21 Ocak 2023 tarihinde, cumartesi günleri, saat 12.00 ile 14.00 arasında gerçekleştirildi. 1. grup etkinliğiyle aynı program uygulandı. 2.grup etkinliğine 17 Aralık tarihinde müzisyen, eğitmen ve çocuk şarkıları bestecisi olan aynı zamanda çocuk şarkıları albümleri olan destekçimiz, gönüllümüz Banu Kanıbelli gitarıyla İstanbul’dan gelerek konuk oldu. Kanıbelli çocuklar ile paylaştığı (Kara’nın Öyküsü) hikayesi temelinde çocuklara çevre ve doğayı korumak konulu şarkı sözü yazdırdı ve etkinlik saatinde şarkının ufak bir kısmını besteleyip, çocuklarla seslendirdi. Böylece çocuklarımızın kendi yaratıkları bir şarkıları ya da daha doğrusu bir nakaratları oldu. Ayrıca bu dönem de hibe desteğiyle aldığımız yoga matları sayesinde 13.30-14.00 arası gönüllü bir çocuk yogası öğretmeni aramıza katıldı, oyunlarla çocuk yogası etkinliği gerçekleştirdi.
1.ve 2. grup etkinliğimiz sonunda toplam altı çocuğun düzgün okuyup yazamadığını tespit ettik. Bu çocuklar ile yeni bir okuma -yazma destek grubu oluşturduk. Bu etkinliği 3.grup etkinlikleriyle eş zamanlı olarak gerçekleştirdik. 3. Grup etkinliğimiz 25 Şubat, 04 Mart, 11 Mart, 18 Mart tarihlerinde yine aynı şekilde gerçekleşti. Yalnız etkinlik saati 3. grupta uzatıldı. 3. grubumuzun final etkinliğini ise 25 Mart Cumartesi günü yaptık. 4. grup etkinliğimiz ise 1 Nisan’da başladı. Bu etkinlikler Ayvalık’a gelen depremden etkilenmiş çocuklarla gerçekleşti. Her ne kadar hibe başvurumuzda bu grubu Ayvalık çevre köylerinden gelen çocuklarla gerçekleştireceğimizi belirttiysek de hiç beklenmedik deprem felaketi sonucu deprem bölgesinden Ayvalık’a 300’e yakın çocuğun gelmesi nedeniyle 4. grup katılımcı ve faaliyetlerini revize ettik. Daha önce bahsettiğimiz gibi gerekli izinleri aldık, etkinlik yerini ve çocuk sayısını belirledik. Bu grupla da danıştığımız çocuk psikologlarının önerdiği şekilde müzik, kitap, çocuk oyunları, el işi, resim gibi 1., 2. ve 3. grup etkinliklerine paralel etkinlikler gerçekleştirdik.
Son Yorumlar