Tüm çocukların eğitime adil ve eşit şekilde erişimini sağlamak amacıyla çalışmalar yapan Sulukule Gönüllüleri Derneği (SGD), risk altında, dezavantajlı ve ayrımcılığa maruz kalmış gruplarla, öncelikli olarak okulu terki önlemek, kadınlara ve çocuklara hakları konusunda farkındalık kazandırmak amacıyla hak temelli çalışmalar yapıyor. Latro Kimya işbirliğiyle hayata geçirdiğimi Eğitimde Yenilikçi Yaklaşımlar Fonu’nun 2022 döneminde hibe desteği sağladığımız SGD, hayata geçireceği Eğitim Hakkı için Besleneme Erişim Hakkı projesi ile İstanbul Karagümrük bölgesinde bulunan bir ortaokul ve bir ilkokuldaki 20 öğrenciye beslenme desteği sağlayacak. Aynı zamanda öğretmenleri ve bakım verenleri beslenme desteğinin çocukların bütünsel gelişim hakları bağlamında gerekliliği konusunda bilgilendirmek amacıyla atölye çalışmaları düzenleyecek.
Sulukule Gönüllüleri Derneği Proje/İletişim Sorumlusu ve Atölye Kolaylaştırıcısı Şefika Kübra Kalender ile gerçekleştirdiğimiz röportajda; derneğin gönüllülerle geliştirdiği işbirliği, derinleşen yoksulluk koşullarının okul terkine etkisi, beslenme desteğinin önemi ve proje kapsamında yürütecekleri çalışmalar hakkında konuştuk.
Vakfımızı takip edenler derneğinizin risk altında, dezavantajlı ve ayrımcılığa maruz kalmış gruplarla, öncelikli olarak okulu terki önlemek, kadınlara ve çocuklara hakları konusunda farkındalık kazandırmak amacıyla çalışmalar yürüttüğünü biliyor. Bu öncelikler doğrultusunda, 2023 yılında ne tür çalışmalar yapmayı planlıyorsunuz?
2023 yılı faaliyetlerimizi çocukların iyi olma hallerini destekleyecek ve çocukla temas halindeki yetişkinleri (öğretmen, okul yöneticileri, bakım verenler) güçlendirecek şekilde kurguladık. SGD’nin çalışma sistemini geliştirmek, etkisini artırmak ve yaygınlaştırmak istiyoruz. Bu kapsamda; çocuklara ve gençlere yönelik dernek mekânında ve okul alanında yıl boyunca devam edecek oyunla öğrenme metotlarının kullanıldığı atölyeler ile birlikte psiko-sosyal destek çalışmaları yürüteceğiz. Aynı zamanda vaka çalışmaları ile okul terki riski olan ya da okul sisteminin dışında kalmış çocuk ve gençleri faaliyetlerimize dahil edeceğiz. Eğitim bursu, beslenme desteği gibi sosyal desteklere de devam edeceğiz. Bakım verenler için okuma pratiğini ve kadınların iyi olma halini destekleyecek temalarda (özgüven, öz bakım, iletişim, sosyal haklar vb.) güçlendirici atölyelere devam edeceğiz. Öğretmenler ve bakım verenlere yönelik ise Latro Kimya ve Sivil Toplum için Destek Vakfı desteğiyle devam ettiğimiz projemiz kapsamında beslenme desteği konusunda farkındalık düzeylerinin arttıracak atölyeler yapacağız.
Derneğimizin hedef kitlesine uygun etkili bir ihtiyaç analizi yöntemi geliştirmeyi hedefliyoruz. İzleme&değerlendirme süreçlerinde çocuk odaklı tasarım yapmak istiyoruz. Bu doğrultuda, derneğimizin paydaşlarının modele katkı sunmasını sağlayacak çalıştaylar düzenlenmeyi ve modeli yazılı hale getirerek, yaygınlaştırmayı amaçlıyoruz.
Yakın zamanda düzenlediğiniz gönüllü oryantasyon eğitimiyle 2022-2023 gönüllülerinizle bir araya geldiniz. Gönüllülerin Sulukule Gönüllüleri Derneği’nde üstlendiği görevlerden ve gönüllülerle birlikte çalışırken dikkate aldığınız ilkelerden bahseder misiniz?
Risk altında ve dezavantajlı gruplarla uzun dönemli çalışmak gerekiyor. Bu sebeple atölyelerimiz bir okul dönemi boyunca devam ediyor. Gönüllülerimizi, çalışmalarımıza düzenli katılması şartı ile kabul ediyoruz.
Gönüllüler, saha çalışmalarına katılmadan önce iki gün süren oryantasyon eğitimine katılıyorlar. Bu eğitimde, derneğimizin çalışma prensipleri aktarılırken risk altındaki kadınlar ve çocuklarla çalışma yöntemleri, çocuk güvenliği ve koruma gibi başlıklar üzerinde duruyoruz.
Tüm çalışanlar ve gönüllüler, derneğimizin Çocuk Güvenliği Politikası ve Prosedürleri’ne uymakla yükümlüdür. Bu politika kapsamında davranış kuralları mevcuttur. Derneğimizin çalışmalarında yer alan tüm yetişkinler, çocuğun üstün yararını gözeterek, çocukların katılımı ile sürdürmeyi taahhüt eder.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayımladığı rapora göre Türkiye’de sürekli yoksulluk oranı 2021 yılında arttı. Türkiye’de her geçen gün daha da zorlaşan ekonomik koşulların okul terkine etkisiyle ilgili gözlemlerinizi paylaşabilir misiniz? Toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlik nedeniyle çok boyutlu dezavantaj yaşayan kız çocuklarından, çocuklardan ve bakım verenlerden nasıl geri bildirimler alıyorsunuz?
Bulunduğumuz bölgedeki üç okulun okul psikolojik danışmanları, öğretmenler, okul yöneticileri ve kantin görevlileriyle düzenli temas halindeyiz. İletişimde olduğumuz bakım verenlerden beslenme ve kırtasiye için destek talebini çok sık duymaya başladık.
Okul döneminde atölyelerimize katılan çocuklar -özellikle 10-14 yaş arası çocuklar- işe girmek zorunda kaldıkları için atölyelerimize devam edemedi. Ne yazık ki ekonomik zorluklar çocuklarla çalışmayı her geçen gün zorlaştırıyor. Özellikle lise çağındaki çocukların açık okula kaydolma eğilimlerindeki artış dikkat çekiyor. Okul sisteminden dışlanan, ayrımcılığa uğrayan çocuklar çalışmayı tercih edebiliyor. Açık okul sistemi çocuğu koruyan ve eğitime devam edebilmesine olanak tanıyan bir yapıya sahip değil.
Kız çocukları özelinde baktığımızda ise bu durum çocuk yaşta erken ve zorla evliliklerin artması ihtimalini bize gösteriyor. Açık okula geçen kız çocuklarının bakım emeği yükü de artıyor.
Sulukule Gönüllüleri Derneği olarak 13 yıldır İstanbul Karagümrük Mahallesi’ndeki farklı okullarda öğrencilere yönelik beslenme desteği uyguluyorsunuz. Beslenme desteğinin öneminden bahseder misiniz? Faaliyet yürüttüğünüz bölge özelinde düşündüğünüzde beslenme desteğinin çocukların eğitim hayatına sağladığı etkilerden de bahsedebilir misiniz?
Okullarda öğrencilere yönelik beslenme desteğinin birçok olumlu etkisi bulunuyor. Bunlardan birisi de çocuğu okul sistemi içerisinde desteklemek için önemli bir araç olması. Beslenme desteğinin sınıf tekrarının azalmasına ve akademik performansın iyileşmesine olumlu bir etkisi bulunuyor. Aynı zamanda çocuk işçiliğinin ve toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılığın önlenmesine de katkı sunuyor.
Öğrencilere yönelik beslenme desteği sunmak için okul yönetimi, okul psikolojik danışmanları, öğretmenler, okul aile birliği, bakım verenler ve katin görevlileriyle işbirliği halinde çalışıyoruz. Okul psikolojik danışmanları çocukları takip ediyor, çocuğun başka bir sorunu olduğunda erken fark ederek müdahale edebiliyor. Kantin aracılığıyla çocuğun okula gidip gitmediğini öğrenme fırsatını yakalıyoruz.
Beslenme desteği alan çocuklar derneğin diğer faaliyetlerinden de yararlanabiliyor. Çalıştığımız okulda öğretmenler ve bakım verenler de beslenmeye katkı sunuyor. Beslenme desteği bu şekilde okullar tarafından sahipleniliyor.
Hibe desteğimizle Eğitim Hakkı İçin Beslenmeye Erişim projesini hayata geçireceksiniz. Projenin amacından ve proje kapsamında yapmayı planladığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
Proje kapsamında, Karagümrük bölgesinde okuyan ve maddi güçlükler nedeniyle yeterli beslenemeyen çocukların beslenme haklarına erişimini desteklemeyi amaçlıyoruz. Aynı zamanda öğretmenlerin ve bakım verenlerin, okul beslenmesi konusunda hak temelli bir bakış geliştirmelerini hedefliyoruz. Bu yöntemle, okul ikliminde olumlu bir değişiklik yaratmayı amaçlıyoruz. Okuldaki paydaşlarımızın eğitimde yoksullukla mücadele edebilmeleri için desteklenmeleri gerektiğini düşünüyoruz. Bu amaç doğrultusunda proje kapsamında bir ortaokul ve bir ilkokulda 20 çocuğa beslenme desteği sağlayacağız. Bununla birlikte öğretmenler ve bakım verenlere atölyeler düzenleyeceğiz. Atölyeleri, beslenme desteğinin çocukların eğitime erişim ve bütünsel gelişim hakkını merkeze alacak şekilde kurgulayacağız.
