Toplumsal zıtlıklar arasında diyalog alanları yaratmayı ve bu alanlarda sürdürülebilir çözümler üretmeyi hedefleyen Dem Derneği (Dem), işiten toplum ile sağır toplum ve işitme engelliler arasında acıma duygusundan uzak ve istihdamı destekleyen diyalog alanları yaratmak amacıyla çalışmalar yapıyor. Dem, Kültür Sanat Fonu’nun 2022 döneminde Turkey Mozaik Foundation eş finansmanıyla sağladığımız hibe desteğiyle Koşar Adım Alt Yazıya (#koşaradımaltyazıya) projesinin yeni dönemini hayata geçirecek. Proje kapsamında ayrıntılı alt yazı ile ilgili farkındalık yaratma, ayrıntılı alt yazıya dair veri oluşturma, “iyi örneklerin” sayısını ve görünürlüğünü arttırma ve potansiyel işbirlikleri ile iletişimi güçlendirme çalışmaları yapacak.
Dem Derneği Genel Koordinatörü Ayşe Damla İşeri Sunman ile gerçekleştirdiğimiz röportajda; derneğin 2022-2023 döneminde önceliklendireceği konular, Sağır ve İşitme Engelli Kadın Hakları Eğitim Platformu projesi, özel sektörle geliştirdikleri işbirlikleri, Dem Almanak 2021 ve proje kapsamında yürütecekleri çalışmalar hakkında konuştuk.
Vakfımızı takip edenler Dem Derneği’ni ve çalışmalarını önceki hibe desteklerimizden tanıyor. Dem Derneği 2022-2023 döneminde hangi konulara öncelik verecek? Sağır ve işitme engelli bireylerle yaptığınız çalışmaların yanı sıra farklı diyalog alanları geliştirmekle ilgili hedefleriniz bulunuyor mu?
Dem’in 2022-2023 gündemini ‘‘mevcut çalışmaların daha çok kişiye ulaşması ve sosyal etkisinin ölçülmesi’’ hedefi şekillendiriyor.
Özellikle bunu ücretsiz işaret dili eğitim platformumuz bukalemun.co, sağır ve işitme engelli kadınlar için toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı hak bilinci ile güçlendirmek amacıyla hazırladığımız platformumuz sagirkadinhak.com ve ayrıntılı alt yazı savunuculuğu gerçekleştirdiğimiz #koşaradımaltyazıya kampanyası için gerçekleştirmek istiyoruz. Bu savunuculuk kampanyasını 2022-2023 döneminde Kültür-Sanat Fonu kapsamında sağladığınız destek ile devam ettiriyoruz.
Bunun yanı sıra bildiğiniz gibi pandeminin etkisinin azalması ile fiziksel buluşmaların önü açıldı. Daha çok iletişim için çoğunlukla özel sektör işbirlikleri ile diyalog alanları yaratıyoruz. Bu alanlar kimi zaman farkındalık atölyesi veya demgoodcoffee kahve standı aracılığı ile; kimi zaman ise farklı etkinlik tasarımları ile oluşturuluyor.
2023 yılında ise artık sadece işiten toplum ile sağır ve işitme engelli bireyleri değil; toplumdaki farklı zıtlıkları da konuşmak, konuşturmak istiyoruz. Şu an nesiller arası iletişim için çalışma ihtimalimiz üzerine tartışmalar yürütüyoruz.
Engelli Kadın Derneği ve Türkiye Sağırlar Milli Federasyonu işbirliği ile Sağır ve İşitme Engelli Kadın Hakları Eğitim Platformu projesini hayata geçiriyorsunuz. Sağır ve işitme engelli kadınlar gündelik yaşamda ne tür zorluklarla karşılaşıyor? Projede bu grupla çalışmayı önceliklendirmenizin nedenlerinden bahseder misiniz?
Sağır ve İşitme Engelli Kadın Hakları Eğitim Platformu projesini hayata geçirmemizin temel sebebi mevcut hak temelli kadın hareketinin, eğitimlerinin ve çalışmalarının işitme engelli ve sağır kadınlar için erişilebilir olmamasıydı. Platform kullanıcıları da bunu doğruluyor; kullanıcıların % 78’i ilk defa bu internet sitesi aracılığı ile hak temelli bir eğitim aldığını söylüyor.
Sağır ve işitme engelli kadınların gündelik yaşamdaki sıkıntıları aslında kadınlardan çok da farklı değil, dertler ortak. Ancak tabii ki çoklu ayrımcılık gerçeği de var. Özellikle işin içinde iletişim var ise çoklu ayrımcılığa uğruyorlar. Buna iş görüşmelerini ve kadın doğum doktoru ile olan görüşmeleri örnek verebiliriz. Buradaki çarpıcı nokta; iletişim problemi nedeniyle mücadeleyi bırakmış bir kitle ile karşı karşıya olmamız, maalesef.
Sağırlar, işitme engelliler ve işaret dili hakkında haberleri derlediğiniz Dem Almanak 2021’i yakın zamanda yayımladınız. Bu çalışmayı hayata geçirme nedeninizden ve almanakın içeriğinden bahsedebilir misiniz? 2021 yılına baktığımızda sağır ve işitme engellilerle ilgili karşımıza ne tür haberler çıkıyor?
Dem Almanak 2021’i bu Temmuz başında yayımladık. Aslında 2021 yılının başında çalışma alanımıza dair bilgimizi kurumsal olarak güncel tutmak için alanımız ile ilgili çıkan tüm haberleri Ajans Press aracılığı ile günlük takip etmeye başladık.
O kadar çok farklı ama bir o kadar da diyalog potansiyeli olan çalışma karşımıza çıktı ki; öne çıkanları derleyip almanak haline getirmek istedik. Şimdi hedefimiz; sağırlık ve işitme engellilik alanındaki potansiyel kilit paydaşları (kamu, sivil toplum, özel sektör ve medya) işbirliğine teşvik etmek.
Hatta Dem Almanak 2021’de yer alan çalışmaları gerçekleştiren ve gelecekte alanda çalışma potansiyeli olan kişi ve kurumları bir zirvede bir araya getirmek için de çalışıyor, kaynak arıyoruz. Ayrıca bu çalışmanın uzun vadede alanda bir hafıza oluşmasına da katkı sağlayacağına inanıyoruz.
Örneğin; yıllar sonra 2021’de neler ön plandaydı dediğimizde, markaların işaret dili ile hizmet veren çağrı merkezleri açtığını, içeriklerin işaret dili ile erişilebilirliği hakkında çokça çalışma olduğunu ve de sağır ve işitme engelli bireylerin medyada ve kitaplarda temsiliyetlerinin olduğunu söyleyebileceğiz. Dem Almanak 2021’e göz atmak isteyenler bağlantıya buradan ulaşabilirler.
Dem Derneği projelerini sıklıkla özel sektör işbirlikleri ve destekleriyle hayata geçiriyor. Şirketlerle işbirlikleri geliştirirken nelere dikkat ediyorsunuz? Bu işbirliklerinin çalışmalarınıza ne tür katkıları oluyor?
Özellikle işiten toplum ile işitme engelli ve sağır bireyler arasında farkındalık atölyeleri başta olmak üzere diyalog alanları oluştururken sıklıkla özel sektör işbirlikleri geliştiriyoruz.
İşbirliklerinde temel ilkelerimizden ödün vermeden uzlaşmacı ve esnek bir yaklaşım ile ilerlemeye çalışıyoruz. İşbirliği geliştirdiğimiz şirketlerdeki bireylerle organizasyon sürecindeki sorumluluğu içtenlikle paylaşıyoruz, bir nevi kısa süreli de olsa bir ekip oluyoruz. Bu yaklaşım hem işbirliğinin etkisini artırıyor hem de aynı şirketle ve/veya farklı şirketlerle potansiyel yeni işbirliği süreçleri için iyi referanslar oluşturuyor.
Özel sektör işbirliklerinin Dem’e iki temel katkısı var. Birincisi; farkındalık çalışmalarının bir organizasyon süreci ile daha çok insana ulaşmasını sağlıyoruz. Bu aynı zamanda derneğin ağını da geliştirmek anlamında geliyor. İkincisi, tabii ki derneğin diğer faaliyetleri için kaynak geliştiriyoruz.
Hibe desteğimizle Koşar Adım Alt Yazıya (#koşaradımaltyazıya) projesinin yeni dönemini hayata geçireceksiniz. Projenin amacından ve yapacağınız faaliyetlerden bahseder misiniz?
#koşaradımaltyazıya hibe desteğinizle devam ediyor. Bu proje, işitme engelli ve sağır bireylerin filmler başta olmak üzere video ürünlere ayrıntılı alt yazı ile eş erişimi için başlattığımız bir savunuculuk çalışması.
‘‘Ayrıntılı alt yazı,’’ film gibi görsel-işitsel ürünlerin sağır ve işitme engelli bireyler tarafından etkin bir şekilde tüketilmesi için ürünü anlamlı kılacak işitsel öğelerin de alt yazıda yer aldığı çeviri türü.
Proje kapsamında konu ile ilgili farkındalık yaratmaya devam etmeyi, veriye dayalı ihtiyaç tespiti yapmayı ve iyi örnekleri ön plana çıkararak işbirlikleri geliştirmeyi amaçlıyoruz.
Bu doğrultuda; #koşaradımaltyazıya sloganı ile 44. İstanbul Maratonu’na katılıyor, medya taraması ve masa başı araştırma ile veri oluşturuyor ve raporlaştırıyoruz. En önemlisi de işbirliği geliştirmek için bu çalışmaların hedef kitleye yönelik iletişim stratejilerini geliştiriyor ve uyguluyoruz.
