I. Fonun Amacı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2021 yılında yayımladığı İstatistiklerle Çocuk raporuna göre 0-17 yaş grubu olarak tanımlanan çocuk nüfusunun toplam nüfus içindeki oranı %26,9’dır. Türkiye’de çocuk nüfus oranı geçtiğimiz yıllara göre azalma eğiliminde olsa da (1970 yılında %48,5, 1990 yılında %41,8), Avrupa Birliği üyesi 27 ülke ile karşılaştırıldığında tamamından daha yüksek olduğu görülüyor. Bu nüfus alt yaş gruplarına göre incelendiğinde; 22.738.300 çocuğun %26’sı 0-4 yaş, %29,1’i 5-9 yaş, %28,3’ü 10-14 yaş, 16,5’i 15-17 yaş aralığındadır.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (United Nations International Children’s Emergency Fund – UNICEF) yayımlamış olduğu rapora göre Türkiye nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturan çocuklar diğer ülkelerle karşılaştırıldığında hayatlarından daha az memnunlar. TÜİK’in Çocuk İşgücü raporuna göre 247 bin çocuk çalışmaya devam ediyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim raporunda 2019-2020 öğretim yılında %71,2 olan okul öncesi eğitim seviyesinde 5 yaş net okullaşma oranının 2020-2021 öğretim yılında %56,9’a gerilediği görülüyor. Yaş büyüdükçe azalan net okullaşma oranı ilkokul seviyesinde %93,2, ortaokul seviyesinde %88,9 ve ortaöğretim seviyesinde %87,9’dir. İstatistiklerle Çocuk raporu her ne kadar çocuk evliliklerinin düşme trendinde olduğunu gösterse de özellikle 16-17 yaş grubunda evlenen kız çocuklarının oranı hala %2,3 olduğu görülüyor. Çocuklarla ilgili diğer alt kırılımlara bakıldığında engellilik, toplumsal cinsiyet, gelir gibi kesişimsel alanlardaki çocukların sorunları çok boyutlu yaşadığı görülüyor. Ancak derneklerin faaliyet alanlarına göre dağılımı incelendiğinde çocuk alanında çalışan dernek sayısının ihtiyacın çok altında olduğu görülüyor. Ayrıca diğer bir çok alanda olduğu gibi kaynak yetersizliği hem sivil toplum kuruluşlarının (STK) sürdürülebilirliğini ve gelişimini hem de değişen sorunlara yönelik sorun çözme kapasitesini olumsuz etkiliyor.

Sivil Toplum için Destek Vakfı (STDV) olarak yukarıda bahsedilen nedenleri göz önüne alarak çocuk hakları alanında faaliyet gösteren STK’ların kurumsal gelişimlerini ve projelerini desteklemek için ilk kez 2017 yılında Hakan Özkök ve ailesi ile Turkey Mozaik Foundation’ın desteğiyle Çocuk Fonu’nu hayata geçirdik. Bugüne kadar 28 hibeyle toplam 1.633.205 TL hibe desteği sağladık. Desteklediğimiz kuruluşlarla ilgili detaylı bilgiye Faaliyet Raporlarımız aracılığıyla ulaşabilirsiniz. 

Çocuk Fonu’nun 2022 dönemini Turkey Mozaik Foundation işbirliğiyle, bireysel ve kurumsal bağışçıların destekleriyle hayata geçiriliyor.

Fonun 2022 döneminde, çocuk alanında 0-15 yaş arası çocuklarla çalışan STK’ların devam eden veya yeni projeleri (belirli bir amaç doğrultusunda ve hedef kitleye yönelik olarak tasarlanmış faaliyetler bütünü) ya da kurumsal gelişimleri (belirlenen bir öncelik alanında -finansal sürdürülebilirlik, iletişim, gönüllülerle işbirliği vb.- kuruluşun kurumsal kapasitesini geliştirmeye yönelik çalışmalar) desteklenecektir. Kurumsal gelişim için başvuracak kuruluşların belirtilen kurumsal iç kapasitelerinin mevcut dönemin gerekliliklerine uyumu ya da bu tür kapasitelerin gelişimi için başvuru göndermeleri beklenir.

Çocuk Fonu’nun bu seneki çağrısı iki temel öncelik alanı ve bu iki alanın altında belirtilen alt başlıklara yönelik yapılıyor. Bu bağlamda, başvurularda çocuk haklarını ve çocuk çalışmaları alanını desteklemeye yönelik aşağıda yer alan başlıklardan en az bir tanesinin yer alması beklenir:

A) Çocuk haklarının ve çocuğun iyi olma halinin desteklenmesi;

• Çocuk yoksulluğu ile mücadele, eğitim dışında kalan çocuklar ve çocuk işçiliğine yönelik çalışmalar,
• Özellikle yetişkinlerle ve çocuklarla çocuk hakları (ayrımcılık, şiddetsizlik, vb.) üzerine yapılan faaliyetler,
• Çocuğa yönelik ihmal ve istismarın önüne geçebilecek, çocuğun beden ve ruh sağlığını korumaya yönelik çalışmalar,
• Başta iklim ve ekoloji olmak üzere sivil toplumun farklı alanlarının çocuk hakları ve çocuk çalışmaları ile kesişiminde yapılan çalışmalar,
• Dijital araçlar, dijital dünyada çocuklar ve dijital araçların güvenliği üzerine çocuklarla yapılan faaliyetler,
• Çocuk hakları ve çocuk katılımının yaklaşan genel seçimle ilgili paydaşların gündemine dahil edilmesi ve bu çerçevede demokrasi kültürünün geliştirilmesine yönelik çalışmalar,
• Acil durumlarda (doğal veya insan eliyle gerçekleşen afetler/olaylar) çocuklara yönelik destekler.

B) Çocuk çalışmaları alanının ve bu alanda çalışan STK’ların güçlenmesi;

• Alanda çalışan hak temelli kuruluşların varoluşlarını destekleyen (kira, fatura, maaş, vb.), kurumsal kapasitelerini güçlendiren çalışmalar,
• Alandaki diğer paydaşlarla (STK’lar, aktivistler, uzmanlar vb.) çocuk hakları zemininde dayanışma, işbirliği ve ağ kurma temelli faaliyetler,
• Çocuk hakları alanını destekleyen, alanın ihtiyaçlarını ortaya koyan veya ihtiyaçlara yönelik çözümler sunan araştırma, veri çıkarma, raporlama, çeviri gibi çalışmalar,
• Alanın ve alandaki STK’ların sorunlarının ve çözüm önerilerinin konuşulduğu/tartışıldığı çalışma toplantıları,
• Alanda çalışan kuruluşların itibarını ve çocuk hakları alanında çalışan kişilerin/uzmanların esenliklerini gözeten, onları güçlendiren çalışmalar.

II. Başvuru Koşulları

A) Başvuru Sahibi Kuruluşlarda Aranan Özellikler

Aşağıda yer alan başvuru kriterlerine uyan ve tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar hibe programına başvurabilirler:

• Dernek, vakıf, kooperatif ya da kâr amacı gütmeyen ve tüzel kişiliğe sahip (vakıf üniversitelerinin araştırma merkezleri gibi), (Bir ağ ya da girişim gibi tüzel kişiliğe sahip olmayan birlikteliklerin başvurularını tüzel kişiliğe sahip ve çocuk alanında çalışan bir ev sahibi kuruluş aracılığıyla yapmaları gerekir. Bu durumda ev sahibi kuruluşun başvuru kriterlerini karşılıyor olması ve kurulan ortaklığa ilişkin başvuru aşamasında bir iyi niyet sözleşmesinin sunulması gerekir.),
• Çocuk alanında deneyim, kurumsal kapasite ve vizyona sahip olan,
• 2021 yılından beri sahada aktif olarak çalışan,
• 2021 yılı gelirleri 30.000 TL ile 3.000.000 TL arasında olan kurumlar (başvuran kuruluş bir vakıf üniversitesi merkezi ise bu birimin gelirleri geçerlidir).

Meslek odaları, yardım kuruluşları ve sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları fondan yararlanamazlar. Başvuru sahibi kuruluşların; üniversite, şirket, kamu kurumları ve yerel yönetimler, tüzel kişiliğe sahip olmayan yapılar vb. ile işbirliği yapmaları mümkündür. Her kuruluştan yalnızca bir başvuru kabul edilecektir. Ancak, bir kuruluşun birden fazla başvurunun ortağı olması mümkündür.

Geçmiş dönemde Sivil Toplum için Destek Vakfı’ndan hibe almış olan ya da başka bir fon için başvurup reddedilmiş olan kuruluşların bu programa başvurmasında bir engel yoktur. Ancak halen Vakfın bir kurumsal destek fonundan yararlanan kuruluşlar bu fona kurumsal bir destek almak için başvuramazlar.

B) Uygulama Yeri ve Süresi

Başvurularda belirtilen faaliyetlerin uygulama süresi en fazla 12 ay olmalıdır. Desteklenecek proje ve çalışmaların uygulama yeri Türkiye sınırları içinde olmalıdır. Ancak başka bir ülkede faaliyet gösteren STK’larla işbirliği halinde gerçekleştirilecek ek faaliyetler de bütçe kalemi olarak eklenebilir.

Faaliyetlerin en erken başlama tarihi Aralık 2022 sonudur. Ancak şartlar elverdiği ölçüde daha erken de başlamak mümkün olabilir.

C) Hibe Tutarı ve Ödeme Takvimi

Çocuk Fonu’nun 2022 dönemi kapsamında STK’lara dağıtılacak hibenin toplam tutarı en az 390.000 TL’dir. Değerlendirme Komitesi kriterler çerçevesinde ve gerekli gördüğü takdirde yapılan başvuruları olumlu değerlendirmeme ya da dağıtılacak hibe miktarını artırma/azaltma hakkını saklı tutar.

Başvuru yapan STK’lar fondan en fazla 130.000 TL talep edebilirler. Eş finansman mümkündür ve teşvik edilir ancak zorunlu değildir.

Kurumsal destek hibesinden yararlanmaya hak kazanan kuruluşlara sağlanacak kurumsal gelişim desteği ile ilgili maliyetler Sivil Toplum için Destek Vakfı tarafından karşılanacaktır.

Hibeler, ilki hibe sözleşmesinin imzalanmasını takip eden hafta olmak üzere desteklenen STK ile mutabık kalınan takvim çerçevesinde ödenir. Ödemeler üç taksit halinde ve banka yoluyla yapılır. Toplam bütçenin yaklaşık %10’una tekabül eden son taksit ilgili STK’nın kendi kaynaklarından ödenir, desteklenen STK’nın imzalanan sözleşmedeki tüm yükümlülükleri yerine getirmesi şartıyla final raporunun onaylanmasının ardından bu miktar STK’ya bir ay içerisinde ödenir.

Desteklenen STK’ların hibe kapsamında yaptıkları harcamaların takibi için faturalarını üç sene boyunca saklamaları gerekir. Gerekli görüldüğü takdirde, masrafları Sivil Toplum için Destek Vakfı tarafından karşılanacak biçimde mali denetim istenebilir.

STDV bütçe kalemlerinin hangi kalemler çerçevesinde harcalandığından öte bu harcamaların etkisine odaklanır. Bu çerçevede özellikle sağlanan hibe kapsamında ortaya çıkacak etkinin başvuran STK tarafından net anlatılabilir olması çok önemlidir.

Kabul edilmeyen harcamalar:

İstenilen hibe tek bir kalem için (maaş dahil) harcanabilir ancak üçüncü kişilere alt hibe olarak verilemez ya da devredilemez. (Örneğin; bir STK içinde burs programı yürütmekle ilgili yapılacak başvuruda, öğrencilere verilecek burs rakamı Sivil Toplum için Destek Vakfı’ndan talep edilemez. Ancak bu programın hayata geçmesiyle ilgili diğer giderler -koordinatör maaşı, iletişim faaliyetlerinin masrafları vb.- talep edilebilir.) Tamirat türü çalışmalar harcama kalemlerinden biri olarak bütçelenemez.

III. Değerlendirme Kriterleri ve Süreci

A) Değerlendirme Komitesi

Sivil Toplum için Destek Vakfı tarafından hibe başvurularının değerlendirilmesi amacıyla bir kurulan Değerlendirme Komitesi; bağışçılar, bağışçı kurum yetkilileri, vakıf kurulları ve ilgili uzmanlardan oluşur. Komiteler, yapılan başvuruları aşağıda belirtilen kriterler doğrultusunda değerlendirerek görüş bildirir. Komiteler, belirtilen kriterler doğrultusunda ve gerekli gördüğü takdirde yapılan başvuruları olumlu değerlendirmeme hakkını saklı tutar.

B) Değerlendirme Kriterleri

Başvurular aşağıda yer alan kriterler doğrultusunda değerlendirilir:

• Başvuran kuruluşun kurumsal kapasitesi: Kuruluşun üyeleri, bağlantıları, (varsa) çalışanları, gönüllüleri ve uzmanlığıyla çocuk alanına odaklanmış olması ve hibeyle ilgili birinci derecede sorumluluk sahibi olan ekibin işin gerektirdiği bilgi, beceri, zaman ve tecrübeye sahip olması,
• Özgünlük: Fikrin, kuruluşun ve yaklaşımın Türkiye özelinde özgünlüğünün bulunması (eğer benzer bir çalışma/kurum varsa başvurunun neden farklı olduğunun belirtilmesi),
• STK’nın ve ekibin hibe programı alanıyla ilişkisi: Kurumun çocuk alanıyla ilişkisinin çocukların haklarını geliştirecek bir yaklaşımla olması ve bu konuda ekibin ve kurumun tarihinin bulunması,
• Nedenlere odaklanmak: Çocukların ihtiyaçlarını ortaya çıkaran nedenlerin giderilmesine odaklanarak kısıtlı kaynakla sosyal etki yaratma potansiyeline sahip olunması,
• Ölçeklenebilir yaklaşım: Yeterli kaynaklar seferber edildiğinde mevcut yaklaşımın ya da ortaya çıkarılan modelin/pilot uygulamanın çocuk alanında çoğaltılabilir olma potansiyeline sahip olması,
• Sosyal etki: Yapılan işin veya kuruluşun gelişiminin genel olarak sivil topluma ve özel olarak da çocuk alanına yönelik ölçülebilir katkısının olması.

C) Değerlendirme Süreci

Başvurular öncelikle teknik açıdan uygunluklarına göre vakıf içinde değerlendirilir. Bu süreç içinde gerek görülürse başvuru sahiplerinden ek bilgi talep edilebilir. Vakıf tarafından yapılan iç değerlendirme sonucu programın öncelikleriyle örtüşen, üzerinde daha ayrıntılı konuşulması ve uzmanların görüş bildirmesi istenilen başvurular Değerlendirme Komiteleri’nin katılacağı toplantılarda incelenir.

Desteklenmeye hak kazanan STK’larla hibe sözleşmeleri imzalanır ve hibe süreci başlar. Başvuran STK’ların başvuru süreçlerine yönelik tüm bilgiler, işlemler, görüşler ve görüşmeler gizlilik çerçevesinde ele alınır.

Sivil Toplum için Destek Vakfı değerlendirme sürecinde, Değerlendirme Komitesi üyelerinin görüşleri doğrultusunda talep edilen bütçelerde değişiklik önerme hakkını saklı tutar.

IV. Başvurular

Başvuru yapmak  isteyen kuruluşların internet sitemizin ana menüsünde bulunan Hibe Fonları sayfası altındaki  Çocuk Fonu bölümünde yer alan başvuru formunu 21 Kasım 2022  Pazartesi günü saat 18:00’a kadar eksiksiz şekilde göndermeleri gerekir.

Ön hazırlık yapmak için başvuru formunun *.pdf versiyonunu bilgisayarınıza buradan indirebilir ve başka bir dosyada başvurunuzu oluşturabilirsiniz. Böylece daha sonra başvuru formuna ilgili alanları kopyalayıp yapıştırarak ilerleyebilirsiniz.

Başvuru formunu gönderirken;

• Başvurunun kabul edilmesi durumunda başvuruyla ilgili birinci derece sorumlu olacak bir kişinin ayrıntılı özgeçmişi,
• Başvuruda belirttiğiniz amacı gerçekleştirmek amacıyla bir senelik bütçe öngörünüz ve bunun içinde Sivil Toplum için Destek Vakfı’ndan talep edeceğiniz miktarı içeren bütçe kalemleri, (Kurumsal destek için örnek bütçeye buradan, proje başvurusu için örnek bütçeye buradan ulaşabilirsiniz.)
• Ayrıntılı zaman planı (Örnek zaman planına buradan ulaşabilirsiniz.),
• Kuruluşunuz ile ilgili tüzük, senet ya da ana sözleşme metni
• (Varsa) çocuklarla çalışmaya yönelik kurumsal politika belgesi (çocuk güvenliği, çocuk koruma, çocuk katılımı, vb.)

(Dilerseniz) başvurunuzu güçlendireceğini düşündüğünüz bilgi, belge, yayın, haber vb. içeren bilgilerin formda ilgili bölüme eklenmesi (formdaki en son bölüm) ya da form gönderildikten sonra en fazla 2 iş günü içinde kurumsal@siviltoplumdestek.org adresine gönderilmesi gerekir.

Tüm bu dosyaları tek bir klasörde sıkıştırılarak (*.zip, *.rar vb.) göndermenizi bekliyoruz. Bu ek belgeler Sivil Toplum için Destek Vakfı’na ulaşmadan başvurular değerlendirmeye alınmayacaktır.

V. Başvuru Süreci

Başvuru ve değerlendirme süreci aşağıda yer alan takvime uygun olarak yürütülecektir.

VI. İzleme ve Değerlendirme Süreci

Program kapsamında desteklenen STK’ların, hibe ödemeleriyle bağlantılı olarak belirlenen tarihlerde bir ara dönem ve bir final raporu sunmaları gerekir. Sivil Toplum için Destek Vakfı tarafından, bağışçıların da katılımıyla, desteklenen STK’lara ziyaretler gerçekleştirilebilir.

Hibeden faydalanan STK’ların hibenin etkisinin ölçümlenmesi için yapılacak çeşitli değerlendirme faaliyetlerine katılmaları beklenir. Öncelikle, STK’lar, Sivil Toplum için Destek Vakfı etki değerlendirme uzmanının desteği ile proje metinlerini tekrar gözden geçirerek, ulaşmak istedikleri niceliksel ve niteliksel başarı göstergelerini son haline getirirler. Hibe sözleşmesinin imzalanmasının ardından, kuruluşların, farklı alanlardaki kapasitelerinin mevcut durumlarına ilişkin olarak hazırlanmış ön testi doldurmaları beklenir. Final raporunun sunulmasının ardından ise benzer bir son test doldurulması istenir. Buna ek olarak, Sivil Toplum için Destek Vakfı etki değerlendirme uzmanı, STK’larla destek sürecinin başarı göstergeleri ve hibe süreci çerçevesinde değerlendirme görüşmeleri yapar. Süreç içinde kuruluşun faydalanmış olduğu proje desteği veya kurumsal destek ile ilgili olarak da çeşitli değerlendirme formları kullanılır. Hibeden faydalanan STK’ların tüm bu çalışmalara aktif katılımı beklenir.

VII. Görünürlük Kuralları 

Hibe alan kuruluşların internet sitelerinde, hibe kapsamında hazırlanacak matbu ve dijital materyallerde Sivil Toplum için Destek Vakfı’nın, Çocuk Fonu’nun ve destekçi kurum olan Turkey Mozaik Foundation’ın logolarına yer verilmesi beklenir. Desteklenen kuruluşların hibe aldıkları projeler ve faaliyetlerle ilgili yaptığı iletişim çalışmalarında ve sosyal medya paylaşımında destekçi kurumların isimlerine yer vermesi ve bu kurumların sosyal medya hesaplarını etiketlemesi gerekir.

Bununla birlikte, desteklenen kuruluşları ve çalışmalarını Sivil Toplum için Destek Vakfı bağışçılarına ve paydaşlarına tanıtmak amacıyla, biri hibe başında bir de hibe sonunda olmak üzere, desteklenen kuruluşlarla yazılı olarak yapılan röportajlara zamanında yanıt verilmesi beklenir. 

Sivil Toplum için Destek Vakfı’nın görünürlük kuralları ile ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Fon bağışçılarının görünürlük konusunda ek talepleri olabilir. Bu talepler hibe sürecinin başında desteklenen STK’larla paylaşılacaktır. 

Fonla ilgili sorularınızın cevapları internet sitemizde yer alan Sıkça Sorulan Sorular bölümünde olabilir. Diğer sorularınız için kurumsal@siviltoplumdestek.org adresi üzerinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.