Başka Bir Okul Mümkün Derneği / http://www.baskabirokulmumkun.net/
Başka Bir Okul Mümkün Derneği (BBOM) ve çalışmaları ile ilgili daha detaylı şekilde bilgi edinmek için aşağıdaki röportajı okuyabilirsiniz. Sivil Toplum İçin Destek Vakfı, Kurumsal Program dahilinde BBOM’ye hibe desteği sağlıyor.
Sivil Toplum için Destek Vakfı (DV) : Başka Bir Okul Mümkün Derneği hangi sosyal problemden yola çıkarak kuruldu? Genel olarak çalışmalarınızdan bahseder misiniz?
Başka Bir Okul Mümkün Derneği (BBOM): BBOM Derneği erken çocukluk ve ilkokul eğitimi üzerine çalışmaktadır. Mevcut eğitim sisteminin çocuklar üzerindeki tek tipleştirici, farklılıkları görmezden gelen, ayrımcı ve baskıcı yapısı BBOM Derneğinin üzerine yoğunlaştığı sosyal problemdir.
BBOM Derneği katılımcı ve barışçıl sınıf ortamlarını yaygınlaştırmak vizyonu ile çalışmalar yürütür. BBOM Modelini uygulayan okullar açmanın yanında, öğretmen destek programları yürüterek vizyonu ekseninde daha çok öğretmene ve dolayısı ile daha çok çocuğa ulaşmayı hedefler. Ekolojik hassasiyetle basılmış alternatif eğitim ve hikaye kitapları sayesinde alternatif eğitim anlayışını ve çocukları merkeze alan hikaye kitaplarını yaygınlaştırmak için BBOM Yayınları faaliyetini yürütür.
DV: Alternatif Eğitim, demokratik yönetim, ekolojik duruş, özgün finansman ilkeleri ne demektir, bu yaklaşım eğitim sistemine dair “sorunları” nasıl giderebilir? Mevcut eğitim sistemine göre sizinbelirlediğiniz alternatif eğitim anlayışının farkları nelerdir?
BBOM: Soruda bahsedilen ilkeler BBOM Modelinin temel ilkeleridir. Alternatif Eğitim yaklaşımı, çocukların kendi hızlarında, kendi ilgi ve ihtiyaçları ile bağlantılı bir biçimde öğrenmelerini destekler. BBOM Modeli her çocuğun biricik olduğu kabulüyle, kendi öğrenme süreçlerinin kontrolünü ellerine almalarını destekleyerek öğrenme yolculuklarına eşlik eder. Her BBOM Okulu MEB’in müfredat dahilinde sunduğu kazanımları içerir. Bunun yanında empati, dayanışma, barışçıl olma, katılım gibi BBOM değerlerini de içeren bir başka müfredat da BBOM Okullarında yer bulur. Tüm okul süreci çocukların kendi hızlarında ve kendi yöntemleri ile öğrenmelerini keşfetmeleri üzerine planlanır. BBOM Okulları’nda Montessori veya Waldorf gibi tek bir alternatif eğitim yaklaşımı benimsenmez. Bunun yerine pek çok yaklaşımın bir bileşimi çocukların ihtiyaçlarına cevap vermek üzere uygulanır.
BBOM Okulları her bir bileşeninin (öğretmenler, çocuklar, çalışanlar) eşit söz hakkına sahip olduğu karar alma süreçleri uygulanır. Her hafta toplanan okul meclisinde okula dair gündemler birlikte tartışılır. Okul nüfusunun en kalabalık öğesi olan çocuklar kendi gündemlerini bu meclise taşıyarak bir tartışma alanı bulur. Bunun dışında çocukların daha katılımcı ve barışçıl öğrenme ortamlarını deneyimlemeleri için her gün sınıf çemberleri yapılır. Sınıf içindeki türlü anlaşmazlıklar çatışma çözümü ile çocuklar tarafından arabuluculuk üstlenilerek aşılmaya çalışılır. BBOM Okullarında yetişkinlerden çocuklara doğru inen bir hiyerarşik mekanizma yoktur.
Tüm BBOM Okulları yemeklerinden, okulun fiziki yapısına ve kullanılan materyallere kadar ekolojik bir hassasiyete sahiptir. Yemekhanedeki yemeklerin mevsim sebzelerinden oluşması ve mümkünse üreticisinden alınması, çocukların doğa ile bağ kurdukları okul ortamlarının oluşturulması ve okulda kullanılan malzemelerin karbon ayak izinin en aza indirilmesine özen göstermek BBOM’un Ekolojik Duruş ilkesini oluşturur.
BBOM Okulları, BBOM Modeli ile işleyen bir okul açmak üzere yola çıkan ebeveynlerin ve gönüllülerin kurduğu eğitim kooperatifleri şeklinde açılır. Kooperatifin eşit ortakları olan ebeveynler okulların mali işletmesinden sorumludur. Okullar ve öğretmenler kooperatife bağlı olmayan özerk yapılardır. Okullar kar amacı gütmez.
Yukarıda bahsettiğimiz BBOM Modeli mevcut eğitim sisteminden farklı bir yol önerir. Çocukları merkeze alan öğrenme ortamları oluşturan BBOM Modeli, sınıflarından okul yönetimine kadar demokratif karar alma mekanizmaları ile işler. Ekolojik bağları korumanın önemine inanır ve kar amacı gütmeyen okullar açar. Bu haliyle hem mevcut devlet okullarından hem de özel okullardan ayrışır.
DV: Aileler, okulun kurulumunda/sürecinde aktif rol alıyor. İnisiyatif alma açısından ailelerin etkisini nasıl değerlendirirsiniz?
BBOM: Ebeveynler bir araya gelerek BBOM Okullarının tüzel kişiliği oluşturan eğitim kooperatiflerini kurarlar. BBOM için bu durum sadece teknik anlamda bir araya gelip bir kooperatif sözleşmesine imza atmaktan fazlasını içermektedir. Kooperatifler okulun finansal idarecileri olmaktan öte BBOM topluluğuna dahil bir bileşen olduğundan BBOM’un özen gösterdiği değerlerin kooperatifler içerisinde de var olması önemlidir. Demokratik karar alma mekanizmaları, topluluk değerleri, şiddetsiz iletişim, barışçıl ve katılımcı bir topluluk olmak açısından ve kooperatiflerin varlığını sürdürülebilmesi açısından önem taşımaktadır.
Okulun kurucusu olmasına karşın kooperatifler ve okullar arasında bir çizgi vardır. Okullar ve kooperatifler arasındaki bağ ve işbirliğinin yanında, okullar kendi işleyişleri açısından özerktir. Kooperatif yönetimleri tarafından denetlenmezler. Okulların işleyişine dair destekleyici uygulamaları dernek hizmet içi ve hizmet öncesi eğitimler ile kendisi yürütür.
Bunun dışında, kooperatifler kooperatife dair kararlarda ilgili kanuna bağlı olarak bir kooperatif yönetim kurulu ile karar alırlar. Kimi kooperatifler daha geniş kapsamlı çalışma grupları ile birlikte ilerlemektedir.
DV: Çocuk merkezli model sizce nedir? Bunu eğitime nasıl uyarlıyorsunuz?
BBOM: Çocuk merkezlilik BBOM Modeli’nin en temel değerlerindendir. Çocukların okullara dair tüm süreçlerde katılım sağlamasını gözetmek ile ilişkilidir. BBOM Okulları’nda okul meclisleri ve sınıf çemberleri aracılığı ile çocukların kendini ifade etmesi ve karar alma süreçlerine katılımı sağlanır. Bunun dışında derslerde çocukların kendi ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda öğrenme yolculuklarını destekleyecek çalışmalar yapılır. BBOM Okulları’nın isimleri (Mutlu Keçi, Meraklı Kedi, Renkli Orman, Koşan Kaplumbağa) çocuklar tarafından konmuştur.
DV: Çalışmalarınızdaki gönüllülük payı nedir? Hedef kitlenizle ilişkinizde nasıl bir yol izliyorsunuz?
BBOM: BBOM Derneği neredeyse tamamı gönüllü emekle ilerleyen bir yapıya sahiptir. Mevcut halimizle bir tam zamanlı ve bir yarı zamanlı çalışanımız bulunmaktadır. Bunun haricinde yapılan tüm çalışmalar geniş bir gönüllü kitlesi ile yapılır. Bu gönüllülerin bir kısmı kooperatiflerdeki ebeveynler iken bir kısmı doğrudan BBOM Derneği ile bağlantıda olan gönüllülerdir.
Hali hazırda yüz kişiye yakın bir gönüllü çeviri grubumuz bulunmaktadır. Bunun yanında daha aktif ve etkileşimli bir gönüllülük hali için çalışmalarımız devam etmektedir.
DV: Öğretmenlerle de çeşitli çalışmalarınız bulunuyor. Bu alandaki faaliyetlerinizden kısaca bahseder misiniz?
BBOM: 2015 yılından bu yana öğretmen destek programları açıyoruz. Katılımcı ve barışçıl öğrenme ortamlarını Türkiye’nin pek çok yerinde yaygınlaştırmak üzere öğretmenleri destekliyoruz. Şiddetsiz İletişim, Pozitif Disiplin, Çatışma Çözüm Mekanizmaları, Demokratik Okullar, BBOM Modeli, Çocuk Hakları gibi modüllerin bulunduğu destek programları ile şimdiye kadar 120’den fazla öğretmene ulaştık. Tüm öğretmen destek programları hem BBOM Okulu öğretmenlerine hem diğer öğretmenlere açıktır.
Öğretmenlerin kendilerinin de katılımcı ve barışçıl topluluklara dair deneyimlerini güçlendirmek için geçtiğimiz yıl Bodrum-Dağbelen Köyü’nde bulunan BBOM Öğretmen Köyü’nü açtık. Öğretmen destek programlarını yürüttüğümüz bu yerde öğretmenlerin işbirliği ve deneyim paylaşımı imkanları bularak kendilerini güçlendirmelerini önemsiyoruz.
2017 yılı başında, BBOM Öğretmen Köyü Başlangıç Programları’nı tamamlayan ve öğrenme yolculuğuna devam etmek isteyen öğretmenler ile BBOM ÖK Derinleşme Programı başlattık. İnformal bir yüksek lisans olarak da tanımlanması mümkün olan bu Derinleşme Programı’nda öğretmenlerin ilgi duydukları olanda daha çok yol alabilecekleri ve üretebilecekleri bir program hedefliyoruz.
DV: Sivil Toplum için Destek Vakfı’ndan aldığınız hibe desteğini nasıl kullanmayı planlıyorsunuz? Hibe süreci, finansal sürdürülebilirlik açısından nasıl bir etki yaratıyor?
BBOM: Aldığımız hibe desteği ile derneğimizde tam zamanlı çalışan Finans ve Kaynak Geliştirme Koordinatörünün istihdamını sağlamayı amaçlıyoruz.
2017 yılına kadar Finans ve Kaynak Geliştirme alanındaki çalışmalarımız gönüllülük ve iş paylaşımı üzerinden ilerliyordu. Bu durum sürdürülebilir bir finansal planlama yapılmasını, bu planlamanın uygulanmasını ve kontrol edilmesini mümkün kılmıyordu. Tam zamanlı bir çalışma ile Dernek bütçesinin kontrolünü, şeffaf ve düzenli bilgilendirme yapılmasını ve hesap verilebilir bir bütçe sistemi uygulanmasını sağlayacaktır. Ayrıca Dernek sabit gelirlerinin yani üye aidatları, bağışlar gibi kalemlerin düzenli takibi ile yeni bağışların sağlanabilmesi için kaynak yaratma çalışmalarına hem zaman hem de yaratıcılık açısından alan açacaktır. Örneğin bireysel bağışların arttırılması için daha aktif kampanyalar, kitlesel fonlama için Adım Adım, Fongogo gibi platformlar ile birlikte projeler yapmak, sponsorluk görüşmeleri, hibe, proje takibi ve başvuruları yapmak için tam zamanlı bir koordinasyon tüm bu süreçlerin yönetilmesi sürdürülebilir bir finansal sistemin kurulması için en önemli adımlardan biri olacaktır.
Tüm bunların sonucu olarak STDV’nin sağladığı hibe BBOM Derneğinin finansal sürdürülebilirliğini sağlamada ve bunu sistemli bir şekilde yapmada gerekli başlangıç desteğini vermiş ve hibe süresi sonunda kendi kendini finanse eden bir yapının kurulmasında sağlam temeller atmamızı sağlamış olacaktır.
