Sosyal Politika Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği(SPOD), toplumun her alanında cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli şiddet, dışlanma ve ayrımcılık durumları ile ilgili veri oluşturmayı ve bütün ayrımcılık biçimlerinin kalkmasını amaçlayarak LGBTİ+’ların yaşadığı sorunlara kalıcı ve kapsamlı çözümler üretmek amacıyla çalışıyor. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Fonu’nun 2021 döneminde Turkey Mozaik Foundation eş finansmanıyla kurumsal hibe desteği sağladığımız SPoD, bu desteği insan kaynağı, ofis kirası ve idari giderlerini bir kısmını karşılamak için kullandı.
SPoD Mali ve İdari İşlerden Sorumlu Genel Koordinatörü Melih Ateş ve Politikalardan Sorumlu Genel Koordinatörü Hatice Demir ile gerçekleştirdiğimiz röportajda; 10. yaşını kutlayan SPoD’un ve çalışma alanının geçirdiği değişim, ekonomik krizin LGBTİ+’lara etkileri, derneğin 2022 planları ve hibe kapsamında yürüttükleri çalışmalar hakkında konuştuk.
SPoD yakın zamanda 10. yaşını kutladı. Aradan geçen zamanı değerlendirdiğinizde, çalışma alanınız ve buna paralel olarak SPoD’un yaşadığı değişime dair öne çıkan noktalardan bahsedebilir misiniz?
Toplumun her alanında yaşanan ve özelde cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli şiddet, baskı, sosyal dışlanma ve ayrımcılık durumları ile ilgili veri oluşturmaya ve bütün ayrımcılık biçimlerinin ortadan kalkmasına yönelik 2011 yılından beri çalışıyoruz. Gittikçe güçlenen, çeşitlenen hareketimizin özellikle, sosyal politika, siyaset, akademi, adalete ve psikososyal desteğe erişim konularındaki, bilgi ve birikimini daha ileriye taşımayı hedef edindik. LGBTİ+’ların aktif siyaset içinde yer almasının, siyaseti LGBTİ+ kapsayıcı şekilde dönüştürmenin önemine inandık. Bu kapsamda beş siyaset okulu gerçekleştirdik.
2011, 2012 yıllarında yeni anayasa yapım sürecine LGBTİ+’ların dahil edilmesi için paneller, forumlar düzenledik, raporlar hazırladık. Siyasi partiler, milletvekilleri ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu ile görüştük. Belki taleplerimizin hayata geçirilmesini sağlayamadık ama dönemin gazetelerinde “Eşcinseller Anayasa görüşmelerini kitledi.” şeklinde somutlaşan ifadelerden de anlaşılacağı üzere, taleplerimizi gündemleştirebildik. 2014, 2015, 2019 yerel ve genel seçimlerinde kampanyalar yaptık; milletvekili ve belediye başkan adayları ile seçildikleri takdirde, LGBTİ+ dostu çalışmalar yapmaları yönünde protokoller imzaladık.
Kampanya davalar takip ettik, Türkiye’nin her yerinden çok sayıda LGBTİ+’ya ücretsiz hukuki danışmanlık verdik, avukatlarımızla LGBTİ+ alanındaki davalara ilişkin güncel bilgileri içeren yayınlar çıkardık, avukat ağları kurduk.
Akademik bilgi üretim süreçlerine dahil olduk. Araştırma temelli çalışmalar yaptık. LGBTİ+ ve kuir alanında çalışan, akademisyen ve öğrencileri buluşturan Bahar Seminerleri düzenledik; kuir edebiyat okuma grupları oluşturduk.
Sosyal hizmet uzmanı, psikolog, avukat, öğretmen gibi meslek uzmanlarına; şirketlere, belediyelere, kent konseylerine, siyasi partilere eğitimler ve atölyeler yaptık. Kapalı ve açık katılımlı etkinlik, panel, forumlar düzenledik. Aktivizm okulları yaptık. Her hafta Pazar Sohbetleri gerçekleştirdik.
2017 yılında kurduğumuz LGBTİ+ Danışma Hattı ile açılma, uyum süreci, ayrımcılık, şiddet, askerlik vb. pek çok konuda, danışmanlıklar verdik. Hafta içi her gün açık olan hattımızla sadece 2020 yılında 2085 kişiye ulaştık; akran danışmanlığının yanında özellikle hukuki ve psikolojik danışmanlıklar sağladık. Çeşitli alanlara dair araştırmalar ve danışma hattımıza gelen başvurularla, LGBTİ+’ların siyasi ve sosyal haklarını öne çıkaran savunuculuk ve lobi çalışmaları yaptık.
Öte yandan derneğimizin kurumsal yapısını güçlendirmeye; üye, çalışan, gönüllü ve danışanlarımız için erişilebilirliği artırmaya, güvenli bir alan oluşturmaya yönelik adımlar attık ve atmaya devam ediyoruz. SPoD bugün 12 profesyonel çalışanı ve 120’e yakın gönüllüsüyle zor zamanlarda bir arada durmaya, Türkiye’de LGBTİ+ hakları için çalışmaya devam ediyor.
Salgın koşullarının yanı sıra yaşanan ekonomik kriz de hali hazırda kırılgan olan grupları daha savunmasız bir hale getirdi. Bu durum LGBTİ+’ları nasıl etkiledi? Birlikte çalıştığınız grupların ihtiyaçlarında yaşanan değişimlerden ve bu ihtiyaçları karşılamak için yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
LGBTİ+’lara uygulanan ayrımcılık ve pandemi süreci ile birlikte ayrımcılığa eklenen fiziksel mesafe ve yalıtım kuralları, LGBTİ+’ların sosyal yardımlara erişimini engelleyecek sorunlar yaratıyor. Pandemiden önce de var olan ayrımcılık ve damgalanma korkusu, LGBTİ+’ların herhangi bir kamu kurum ya da kuruluşuna başvurmasının önünde büyük bir engel oluşturmaya devam ediyor. Buna karşılık derneğimiz çalışmalarını birbirini besleyen 2 başlığa ayırarak sürdürüyor. Bunlarda biri savunuculuk başlığı. Her faaliyetimiz ve açıklamamız, LGBTİ+ların eşit yurttaşlığı yani temel haklardan eşit faydalanması için kamu kurumlarına yönelik taleplerimizi içeriyor. Diğeri ise hizmet başlığı ki, burada da Türkiye’nin her yerinden il ve ilçe belediyeleriyle çeşitli eğitimler düzenlemek, kamu hizmetlerinden faydalanamayan LGBTİ+ların ihtiyaçlarını saptamak, bu ihtiyaçlara uygun hizmet modelleri oluşturmak, bu tespit ve önerilerimizi yaygınlaştırmak gibi çeşitli işler yapıyoruz. Psikolojik destek, danışma hattı, ücretsiz hukuki destek, ücretsiz sosyal hizmet desteği gibi hizmetlerimiz bu kapsamda yaptığımız çalışmalardan bazıları.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Fonu 2021 döneminde Vakfımızdan aldığınız hibe desteği ile SPoD’un kurumsal gelişimi için hangi alanlara odaklandınız? Hibe desteğimizle yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
Sivil Toplum İçin Destek Vakfı (STDV) ve Turkey Mozaik Foundation’dan aldığımız destek ile SPoD’un finansal sürdürülebilirliğini sağlamak için yapılacak çalışmalara odaklandık. Altı ay boyunca; Mali İşler Sorumlusu’nun kısmi maaş ödemesi, ofis kirası, idari giderler ve mali müşavir ödemesi fon kapsamında karşılandı.
Sürdürülebilirlik konusunda Yönetim Kurulu ve ilgili çalışanlar ile çeşitli toplantılar düzenledik. Özellikle üye aidat borçlarının tahsil edilmesine dair planlamalar yaptık. Üye, aidat ve bağış yönetim sisteminde gerekli düzenlemeleri yaptık, ekip içi görev dağılımını yeniden organize ettik ve aidat borçlarının bir kısmını tahsil ettik. Bireysel ve kurumsal bağışçılara yönelik iç planlamaları organize ettik ve kurumsal iletişimi arttırdık.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Fonu kapsamında aldığınız desteğin derneğinize ve çalışmalarınıza nasıl bir katkısı oldu? Fonu destekleyen bağışçılarımızla paylaşmak istediğiniz bir mesajınız var mı?
Fon kapsamında SPoD’un temel giderlerinin bir kısmı karşılandı. Karşılanan ihtiyaçlar haricinde eksik kalan giderlere kaynak bulunmasına daha fazla odaklanıldı. Hak temelli çalışma yapan, özellikle LGBTİ+ alanında çalışan örgütler temel giderleri için yeteri kadar kaynak bulamamaktayken, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Fonu, özellikle de STDV bağışçıları bir araya getirerek sivil toplum örgütlerine önemli katkı sağlıyor.
SPoD’un 2022 yılı için öncelik vereceği alanlar ve çalışmalar neler olacak? Derneğin önümüzdeki dönem için planlarından bahseder misiniz?
SPoD 2022’de; LGBTİ+ Danışma Hattı, Psikososyal, Hukuki ve Sosyal Hizmet destekleri, Bahar Semineri, Siyaset Okulu, Pazar Sohbetleri, Mesafesiz Sohbetler, Akademiden Hallice Konuşmalar ve Türkçe Edebiyata Quuer (den) Bakış faaliyetlerine devam edecek. Siyasal Katılım ve HIV Çalışmaları Birimlerimiz de çalışmalarını devam ettirmekte.2022’de kaynak geliştirme çalışmalarında farklı yöntemler kullanarak öz kaynakların geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapmayı da planlıyoruz.
