Sulukule Gönüllüleri Derneği geçtiğimiz senelerde Sivil Toplum için Destek Vakfı’nın Kurumsal Destek Hibe Programı’ndan iki defa yararlanmıştı. Vakfımız bu sefer derneğin “Okulda Ben de Varım” projesini Çocuk Fonu kapsamında destekliyor. Aşağıda göreceğiniz üzere Dernek ve proje hakkında sohbet etme imkanı bulduk.
Çocuk hakları alanında çalışan yerel bir örgüt olarak özellikle son dönemde çalıştığınız bölgedeki çocukların genel durumu ve tespit ettiğiniz ihtiyaçlarından bahseder misiniz?
Sivil Toplum Destek Vakfı’nda iki kez kurumsal hibe desteği almıştık ve bu destek sayesinde derneğin ilk kez bir profesyonel çalışanı olmuştu. O dönem çalışmalarımızı derli toplu bir şekilde planlamaya başladığımız bir dönemdi.
Okul terki Karagümrük bölgesinde gözlenebilir şekilde artmakta. Bunun sebeplerinden birisi çocukların okulla iyi ilişki ve bağ kuramamış olması. Bunun için 10 yıldır bölgedeki okullarda çocukların ihtiyaç ve beklentileri yönünde atölyeler kurguluyoruz.
Okul terkinin en önemli sebeplerinden olan maddi yoksunluk, Karagümrük’te de en fazla karşımıza çıkan etmenlerden. Bu soruna yönelik olarak yıl içinde topladığımız bağışlar ve fonlar aracılığı ile, okul aile birlikleri ve rehber öğretmenlerle işbirliği halinde, çocuklara her okul günü tüm yıl boyunca okul beslenmesi ulaştırıyor ve çok daha zor durumdaki aileler için eğitim bursu desteği sağlıyoruz.
Çalıştığımız bölge Suriyeli mültecilerin yoğun yaşadığı bir yer. Çalıştığımız okullarda Suriyeli ve Türkiyeli çocuklar arasında akran zorbalığında artış gözlemliyoruz. Buna yönelik atölyelere ağırlık vermeye başladık.
Faaliyetlerinizi yürüttüğünüz Karagümrük bölgesinde okul terkinin sebepleri neler? Sulukule Gönüllüleri Derneği’nin çalışmaları okulu terki önlemede nasıl bir rol oynuyor?
Okul terkinin sebeplerini okula bağlı nedenler ve kişisel nedenler olmak üzere iki başlık altında ele almak mümkün. Okula bağlı nedenler arasında sınıf tekrarı, başarısızlık, devamsızlık, öğretmen-öğrenci ilişkilerinde yaşanan sıkıntılar, dersleri ve okulu sevmeme gibi nedenler yer almakta. Kişisel nedenler arasında ise kız-erkek ilişkileri, maddi durum, okul dışında faklı bir işte çalışma, arkadaş etkisi, kötü alışkanlıklar var.
Bununla birlikte devamsızlık ve okul terki arasında güçlü bir ilişki olduğu, örgün eğitimin dışına çıkan öğrencilerin çoğunun öncesinde devamsızlık yaptığını da biliyoruz. Okulda öğrenciler arasında yaşanan şiddet olayları ve akran zorbalığının da okul terkinin önemli sebeplerinden biri olduğunu düşünüyoruz.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2017 Yılı Performans Programı raporuna göre, Türkiye’de 2016 verilerine göre eğitim ve öğretimden erken ayrılma oranı %35,7. Saydığımız tüm bu genel sebepler, aslında çalıştığımız bölge olan Karagümrük’te de geçerli.
Dernekte ve çocukların devam ettiği okullarda yaptığımız çalışmalarla okul terkini önlemek veya azaltmak için okullarda çocukların ihtiyaçlarına yönelik sosyal gelişim atölyeleri uyguluyor; öğretmenler ve kadınlarla çocukların okul terkini önlemek üzere yapabilecekleri katkıları konuşuyor ve maddi imkânı yetersiz olan çocuklara beslenme, kırtasiye ve burs desteği sağlıyoruz.
Çocuk Fonu kapsamında aldığınız hibe desteğiyle hayata geçirdiğiniz Okulda Ben de Varım projesinden bahseder misiniz? Proje kapsamında çocuklara yönelik olarak hayata geçireceğiniz sosyal beceri atölyeleri nasıl belirlenecek ve bu atölyelerin nasıl bir etkisi olmasını bekliyorsunuz?
Projede risk altındaki çocukların içinde bulundukları eğitim ortamlarının çocukların özel ihtiyaçlarına yönelik kurgulanması ve çocuklarla doğrudan ilişkili grupların güçlendirmesi yolu ile çocukların okulu terk etmelerinin önlenmesini hedefliyoruz. Çalışma alanımızda yer alan Akşemsettin İlkokulu ve Karagümrük Ortaokulu’nda çocukların istekleri/ihtiyaçları doğrultusunda çocuklara hitap edecek sosyal beceri atölyelerinin içerikleri hazırlandı ve uygulamaya başladık.
Okullarda 3 farklı çocuk grubu her hafta düzenli olarak okulda buluşuyoruz. Programladığımız ritim ve fotoğraf atölyeleri dönem sonuna dek sürecek. Bunun yanında okul terkinin en önemli sebeplerinden olan maddi yoksunluğun önüne geçebilmek için ise, okulda çocuklara her gün ulaşacak şekilde beslenme desteği yine proje kapsamında sağlanıyor.
Projede öğretmenlere yönelik çocuk hakları atölyeleri de düzenliyorsunuz. Bu atölyelerde hangi konuları ele alacaksınız? Öğretmenlere yönelik olarak yapılan çalışmaların okulu terki önlemede nasıl bir katkısı olacağını öngörüyorsunuz?
Çocuklarla doğrudan ilişkili olan öğretmenlere yönelik ise Kapsayıcı Eğitim: Sınıfta Kimler Var, Sınıf İçinde Bağlantı Kurma, Duygular ve İhtiyaçlar, Öfkenin Yolculuğu konularına yönelik atölye içerikleri hazırlandı ve uygulaması devam ediyor.
Bu atölye başlıkları dönemin başında okul rehber öğretmeninin desteği ile öğretmenlere sorularak belirlendi ve içerikleri hazırlandı. Dileğimiz, öğretmenlerin sınıf içinde tüm çocukları gözeterek derslerini sürdürmeleri. Çünkü çocuklar bizim atölyelerimize katılarak bir çok davranış ve tutum değişikliği sergilese de, okuldaki zamanının büyük kısmını öğretmenlerle geçiriyor ve öğretmenlerin özellikle zorlu davranışlar gösteren çocuklara yönelik tutumu, okul terkinde kilit bir role sahip.
Sulukule Gönüllüleri Derneği özellikle son dönemde farklı kurumlardan gelen kaynaklarla finansal açıdan daha da güçlendi izlenimi veriyor. Bu çerçevede gelecek dönemde gerçekleştirmeyi planladığı çalışmalardan bahseder misiniz? Çalışmalarınızı Fatih bölgesindeki farklı okullarda da gerçekleştirmeyi düşünüyor musunuz?
Sulukule Gönüllüleri Derneği (SGD) tüm çocukların eşit ve adil eğitime erişimini sağlayacak bir kurum olmak için çabalıyor. Buna yönelik olarak, okullarda uyguladığımız atölyelerin model haline gelmesi için çabalıyor, yaptığımız uygulamaları kitapçık haline getirmeyi planlıyoruz. Bu sayede benzer hedef kitle ile çalışan farklı STK’ların, başka şehirlerdeki okulların da aynı modeli uygulayabilir olmasını istiyoruz. Ayrıca Fatih bölgesinde farklı dezavantajlı okullarda da modelimizi yaygınlaştırmak için planlamalar yapıyoruz.
Gelecek dönemde çocukları ve çocuklarla doğrudan ilişkili grupları hak temelli güçlendirerek, yıllardır sürdürdüğümüz hak temelli mücadelenin okul sistemi içinde yaygın hale gelmesini ve “doğal ortamında” öğretmenler aracılığıyla yaygınlaşmasını hedefliyoruz. Projenin öğretmenler üzerinde bırakacağı etki ile özellikle risk altındaki çocukların okul terkinin önlenmesi anlamında yaygın ve kalıcı etki ortaya konulmuş olacaktır. Böylece eğitim sistemine dair kamu politikalarının oluşturulma sürecine katkı sağlama anlamında önemli bir adım atılmış olacağını düşünüyoruz.
