Ekim 2019’da ilk kez gerçekleştirdiğimiz Destekle Değiştir etkinliğinde yer alan Bilim Kahramanları Derneği, katılımcılara Kızlar Bilimle Buluşuyor projesini tanıttı. Proje kapsamındaki çalışmalarına başlayan Bilim Kahramanları Derneği’nden Merve Özayıtgu ile Türkiye’de STEM eğitiminin durumunu, Destekle Değiştir sürecini ve Kızlar Bilimle Buluşuyor projesinin ikinci döneminde yapmayı planladıkları çalışmaları konuştuk.
Sivil Toplum için Destek Vakfı’nı takip edenler Bilim Kahramanları Derneği’ni 2018-2019 döneminde Çocuk Fonu kapsamında sağladığımız destekten tanıyorlar. Derneğinizle ilk kez tanışacak olan okuyucularımız için Bilim Kahramanları Derneği’nin kuruluş hikayesinden ve çalışmalarından kısaca bahseder misiniz?
Bilim Kahramanları Derneği olarak 2011 yılından bu yana bilimsel düşünce ve farkındalığın yayılması ve özellikle de daha fazla çocuk ve gencin erken yaşta bilimle buluşması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Derneğin kurulmasına da fırsat veren ve Bilim Kahramanları gönüllülerinin hayata geçirdiği ilk program FIRST LEGO League programı oldu. Türkiye’de 2004 yılından beri Bilim Kahramanları Buluşuyor adıyla uygulanıyor. 9-16 yaş arasındaki çocuklar ve gençlerin erken yaşta girişimcilik, proje geliştirme, sunum, bilimsel araştırma yapma, takım çalışması, problem çözme gibi farklı alanlardaki becerilerini artırmayı hedefleyen bu program ile 16 senede 22 binden fazla katılımcıya ulaştık.
Bu sene 6. sezonunu uyguladığımız Minik Bilim Kahramanları Buluşuyor / FIRST LEGO League’de ise 6-10 yaş arasındaki çocuklar mühendislik becerilerini geliştiriyorlar, kodlama becerileri kazanıyor ve takım çalışması deneyimi kazanıyorlar. Her sene değişen teması kapsamında gerçek dünya problemleri konusunda da farkındalık kazanan çocuklar, tüm kazanımlarını fuar adını verdiğimiz etkinlikte başkalarıyla paylaşıyor. Bunun yanında, 6. sezonunu uygulayacağımız bir diğer programımız ise Dünya Robot Olimpiyatı. 6-19 yaş arası çocuk ve gençlerle farklı klasmanlarda uyguladığımız bu programda çocukların ve gençlerin robotik ve kodlama alanında ilgilerini ve meraklarını artırmayı hedefliyoruz. Merak Makinesi ise devlet okullarında okuyan çocuklar için uyguladığımız bir diğer programımız. Çocukların, 5 hafta boyunca uzay ve havacılık alanında mühendislik becerilerini geliştirmeyi hedeflerken bilimsel düşünme basamaklarını deneyimlemelerini bekliyoruz.
Yetişkinler içinse tek bir program yürütüyoruz: Yılın Bilim İnsanı – Genç Bilim İnsanı Ödülleri. 2012 yılından bu yana uyguladığımız programda, her sene 3 farklı üniversitenin atadığı seçici kurul, 38 yaş altındaki bilim insanlarının çalışmalarını bilime katkı, bilimin yayılmasına katkı ve bilimin topluma katkısı kriterlerine göre değerlendiriyor ve yılın bilim insanlarını seçiyor. Seçilen bilim insanlarının çalışmalarını aktardığı ve ödüllerinin takdim edildiği ödül töreni ise Nisan ayında gerçekleşiyor.
Tüm çalışmalarımıza dair detaylı bilgi için www.bilimkahramanlari.org adresimizi ziyaret edebilirsiniz.
Çocukların 21. yüzyıl becerileri kazanması için erken yaştan itibaren bilim, teknoloji, matematik ve mühendislik (STEM) alanlarında eğitim almalarının önemi tüm dünyada giderek daha fazla vurgulanıyor. Türkiye’de STEM eğitiminin durumu hakkında bilgi verebilir misiniz? Bilim Kahramanları Derneği olarak yaptığınız çalışmalar bu alanda nasıl bir katkı sağlıyor?
2004 yılından beri, çalışmalarımızda çocukların ve gençlerin erken yaşta bilimle buluşmasını sağlayacak ve alternatif öğrenme modellerini deneyimleyecekleri yöntemleri benimsiyoruz. Yürüttüğümüz programlarla çocukların STEM alanlarında mühendislik tasarım becerileri, robotik kodlama gibi somut becerilerin yanı sıra 21. yüzyıl becerileri olarak adlandırılan problem çözme, takım çalışması, iş birlikli öğrenme, eleştirel düşünme, sunum yapma, zaman yönetimi gibi becerileri kazanması için de alanlar yaratıyoruz.
Türkiye’de STEM alanına ilginin arttığından bahsetmek yanlış olmayacaktır. Kendi çalışmalarımızda bunu gözlemlemek bizim için en somut örneklerden. Her yıl kapasitemizin çok üzerinde ve gönüllülerimizin önemli emekleriyle, çalışmalarımızı Türkiye’nin dört bir yanında uyguluyoruz. Bu sene, 16. sezonunu kutladığımız Bilim Kahramanları Buluşuyor programımız bu gayretimizin en önemli örneklerinden. Geçtiğimiz sezonlarda çok daha az sayıda şehirde uyguladığımız programımızı bu sene 69 farklı şehirde çalışmalarını sürdüren 652 takımdan 6.000’e yakın çocuk ve gencin katılımı ile 7 farklı şehirde uyguluyoruz. Benzer şekilde, Minik Bilim Kahramanları Buluşuyor takımlarımızla da 18 farklı şehirde ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde düzenleyeceğimiz fuarlarda bir araya geleceğiz.
Bu programlara ilginin artmasını sevindirici buluyoruz. STEM eğitiminin, okul müfredatlarında da daha çok yer bulacağına inanıyoruz. 2023 eğitim vizyonu da benzer vurgular yapıyor. Özellikle tasarım ve beceri atölyeleri ile öğretmen eğitimleri stratejileri ile STEM alanındaki çalışmaların daha fazla öğretmene ve öğrenciye ulaşacağını umuyoruz. Umudumuz ve çalışmalarımız daha fazla çocucğun bilim eğitimi almasını teşvik etmek ve bilimsel süreçleri öğrenmelerini teşvik etmek.
Sivil Toplum için Destek Vakfı olarak 16 Ekim 2019’da ilk kez düzenlediğimiz Destekle Değiştir etkinliğinde sunum yaparak etkinliğe katılanlara kendinizi tanıtıma fırsatı yakaladınız. Destekle Değiştir sürecindeki deneyimlerinizi ve bu sürecin derneğinize kattıklarını bizimle paylaşır mısınız?
2018 – 2019 akademik sezonunda, daha fazla kız çocuğunun bilimsel etkinliklerde yer alma hayali ile Sivil Toplum için Destek Vakfı’nın Çocuk Fonu’na başvuru yaptık ve başvurumuz olumlu sonuçlandı. 12 farklı kız takımından 72 kız çocuğu 1 sezon boyunca çalışmalarını gerçekleştirdi ve çalışmalarını akranları, velileri ve diğer ziyaretçilerle fuarlarda buluşturdular. Kızlar, yalnızca takım aidiyeti, takım kimliği oluşturma gibi sözel alanlarda değil mekanik süreçlerde de başarılı olduklarını ispat etmiş oldular. Bu başarıya olan inancımızla, Destekle Değiştir etkinliğine başvuru yaptık ve projenin ikinci fazı için 16 Ekim 2019’da özel bir etkinlikte bağışçılarla buluştuk. Etkinlik gecesinde, hayalimizin çok üzerinde bir destek alarak daha fazla kız çocuğuna ulaşacak olmanın heyecanı ve sevincini hissettik. Derneğimizin böyle özel bir organizasyonda yer almasına imkan sağlayan Sivil Toplum için Destek Vakfı ailesine çok teşekkür ederiz.
Destekle Değiştir etkinliğinde katılımcılara Kızlar Bilimle Buluşuyor projesini sundunuz. Bu projenin amacından ve bu kapsamda yapacağınız çalışmalardan bahseder misiniz?
“Kızlar Bilim ile Buluşuyor-2. Faz” projemiz 6-10 yaş arasındaki çocuklara bilim, teknoloji, matematik ve mühendislik becerileri (STEM) kazandırmayı, kodlama alanında farkındalık yaratmayı, proje geliştirme, takım çalışması, sunum yapma gibi alanlarda da deneyim kazanmalarına fırsat veren Minik Bilim Kahramanları Buluşuyor / FIRST LEGO League Jr. Programımızın kapsamında farklı şehirlerden 16 farklı şehirden 20 kız takımını desteklemeyi içeriyor. Bu proje özelinde kendi imkanları ile bu tür STEM projelerine katılma imkanı olmayan devlet okullardan, tamamı kızlardan oluşan takımlar kurma fırsatı elde edeceğiz. Böylelikle hem devlet okullarında fırsat eşitliğini sağlama hem de kız çocuklarının bilimsel etkinliklere katılımını teşvik etme fırsatı elde ediyoruz.
Bu sezonun teması “BOOMTOWN BUILD: Yeni Şehrin Mühendisleri”. Fuara hazırlık sürecinde takımlar kendi çevrelerindeki binaların daha sağlam, herkes için erişilebilir ve daha çevre dostu olarak yeniden düzenlenmesi için proje fikirleri geliştirecek, geliştirdikleri proje fikirlerini LEGO parçalarıyla hazırlayacakları modelle sunacaklar, LEGO Education robot setini kullanarak modellerine hareketli bir parça ekleyecekler. Tüm bu süreci takım olarak yaşayacak, takım çalışmasını deneyimleyecekler.
Bir devam projesi olan Kızlar Bilimle Buluşuyor kapsamında 6-10 yaş grubundaki kız çocuklarından oluşan takımlara yönelik olarak çalışmalar yapmayı hedefliyorsunuz. Bu projeyi devam ettirmek istemenizin sebebi nedir? Projenin bu döneminde gerek çalıştığınız okullar ve takımlar gerekse içerik açısından farklılaşan faaliyetler bulunuyor mu?
Kız çocuklarının da en az erkek çocukları kadar mühendislik ve STEM alanlarına olan ilgilerinin ve meraklarının şahidiyiz ancak öğrenilmiş bir takım toplumsal cinsiyet eşitsizliği kalıpları, kız çocuklarının bu alana olan ilgilerini ifade etmeye bile imkan vermiyor. İçinde bulundukları, büyüdükleri ortamın yanı sıra öğretmenlerin, okulun da zaman zaman robotik, kodlama ya da proje geliştirme temelli işlerin yalnızca erkek öğrencilere uygun olduğu kanısını beslediğini görüyoruz. Tam bu noktada, bir sezon önce kızların da başarılarına şahit olmanın motivasyonu ve heyecanıyla projemizi devam ettirmeye ve projemizin daha çok ilde daha çok kız takımıyla yolculuğuna devam etmesine karar verdik. Şu anda 16 farklı şehirde, 20 kız takımı çalışmalarına başladı. Geçtiğimiz sezon olduğu gibi bu sezon da fuarlarda ve okullarında çokça ilgiyle karşılaşacaklarını düşünüyor ve onlar adına çok heyecanlanıyoruz. Bu sene, ikinci fazını yürüttüğümüz Kızlar Bilimle Buluşuyor projemize akademik bir iş birliği de eşlik ediyor. Programın kazanımlarını anlamlandırmak adına Bahçeşehir Üniversitesi – BAUSTEM Merkezi ile akademik bir araştırmaya başladık. Çocukların erken yaşta bilimle buluşmasının teknoloji, mühendislik, fen bilimleri ve matematik alanlarına olan merakını, heyecanını ve ilgisini ölçeceğiz. Raporun yaz aylarında yayınlaması için hazırlıklarımızı sürdürüyoruz. Kızların başarısını akademik bir araştırma ile taçlandıracağımız için çok heyecanlıyız
