Uçan Süpürge Vakfı kadın hareketi içindeki köklü örgütlenmelerden biri. Özellikle bugüne kadar hayata geçirdikleri film festivali ile önemli bir geleneğin de devamını sağlıyorlar. 2019’un sonbaharında ilan ettiğimiz Toplumsal Cinsiyet Eşitliği hibe programı kapsamında desteklemeye başladığımız Vakıf ile çalışmalarını konuştuk:
Sivil Toplum için Destek Vakfı: Uçan Süpürge, toplumsal cinsiyet eşitliği alanındaki çalışmalarına uzun süredir devam ediyor. Çalışmalarına 1996 yılında kar amacı gütmeyen bir şirket olarak başlayan ve 2017 yılında vakıflaşan Uçan Süpürge’nin faaliyet alanları ve çalışmalarından bahseder misiniz?
Uçan Süpürge 13 Kasım 1996’da kar amaçı gütmeyen bir şirket olarak hayatına başladı. 2009 yılında dernek statüsü kazandı. 2017 yılında Uçan Süpürge Vakfı kuruldu. Vakıf kurucuları Halime Güner, Sündüz Haşar, Sevinç Ünal, Elif Topkaya Sevinç ve Ayşe Ürün Güner. 22 sene önce bu yolculuğa kadınların ve kadın örgütlerinin birikimlerine olan inancımızla başlamıştık. Bugün Uçan Süpürge Vakfı olarak devam ediyor, şirket ve dernek olarak çalıştığımız yılların deneyim ve birikimleri üzerinde yükseliyoruz.
90’larda kadın örgütlerinin kurumsallaşması bir ihtiyaçtı ve kadın hareketinin örgütlenmesi kadınlardan gelen talep üzerine gerçekleşti. Bugün yine zor zamanlardan geçiyoruz. Kadın cinayetlerini, kadına ve çocuğa karşı cinsel tacizi, şiddeti, hak savunucularına karşı yapılan haksızlıkları yaşamaya devam ediyor, çalışma yaşamından eğitime kadar kadınların kazanılmış haklarında geri adımların atıldığını görüyoruz. Bu yüzden tekrar bir araya gelmemiz, eylemlerimizi hatırlamamız gerekiyor. Kadınların güçlendiği, toplumsal cinsiyet eşitliğinin hayatın her alanında sağlandığı, herkes için adil bir dünyaya kavuşmak üzere değişim yaratmalıyız. Bunun için de başından beri yaptığımız gibi kadın örgütleri arasında etkileşimi ve iletişimi artırmak, yerel, ulusal ve uluslararası çalışmalara yön vermek ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği alanında farkındalık oluşturmak istiyoruz.
Uçan Süpürge bugüne kadar kadın örgütlenmesinde pek çok ilke imza attı. 1997’de daha Türkiye’deki kadın örgütleri arasında etkileşim çok zayıfken Bölge Toplantılarını başlatarak bu etkileşimin artmasına, ilişkilerin ve dayanışmanın güçlenmesine ortam yarattı. Kadın örgütlerinin kendi aralarındaki iletişimini sadece il il gezerek ve onları ziyaret ederek değil aynı zamanda bunu bir yayına çevirerek de destekledi. Uçan Haber Dergisini çıkarmak, yerel ve ulusal olmak üzere radyo programları yapmak, Kedi Dili ve Masalın Eksik Yüzü adında televizyon programı ve TRT’de yer alan birkaç programa danışmanlık yapmak, Yerel Kadın Muhabirler Ağı, Uçan Süpürgenin sürekli güncellenen web sayfası kadın örgütleri arasındaki iletişimleri güçlendirmek adına yaptığı çalışmalardı. Bunların yanı sıra kapsamlı bir araştırma sonucu Türkiye Kadın Örgütleri Rehberi’ni hazırlayarak sivil toplumun kullanımına sundu.
Kamu ile kadın sivil toplum kuruluşları arasındaki diyalogları artırmak için ‘İlk Adım’ projesini başlattı. Kadın Örgütleri, illerdeki üniversite kadın çalışmaları bölümleri ve yerel yönetimlere ortak çalışma ortamları yaratan ‘Patikalardan Yollara’ projesi ile illeri dolaştı. Demokrasideki Kadın İzlerini Meclise taşıdı. Mecliste CEDAW şampiyonlarını seçti ve onlarla birlikte çalıştı.
3 kez ulusal kadın sivil toplum kuruluşları toplantısı organizasyonunu yaptı. Bunlar 2000 yılı Pekin+5 toplantısı; 149 kadın örgütü temsilcisi, 2003 yılı 2. Ulusal STK toplantısı; 81 ilden katılan 453 kadın örgütü temsilcisi, 2013 yılı 3. Ulusal STK toplantısı; 81 ilden katılan 600 kadın örgütü temsilcisi ile yapılan toplantılardı.
‘Benim Madam Curiem’ projesiyle çocukların geleceğe hazırlanırken özellikle meslek planlamalarında ufuklarının açılmasını ve kadınlara atfedilen kalıplaşmış meslekler konusunda yerleşik algının kırılmasını hedefledik. 2003 yılından itibaren Uçan Süpürge çocuk gelinler, erken yaşta ve zorla evlilikler konusunu devletin gündemine ve kadın örgütlerinin çalışma alanına taşıdı. ‘Çocukgelinlerehayır’ ulusal platformunu kurdu. Nijer, Nijerya, Hindistan, Bangladeş gibi ülkelerle beraber Avrupa’nın birçok ülkesinde bu alanda çalışmaları yerinde gördü ve deneyim biriktirdi. KEFEK’te (Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu) erken yaşta ve zorla evlilikler alt komisyonu kurulması konusunda çalışmaları oldu.
Türkiye’de bir ilk olan Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali; kadın yönetmenlerin çektikleri filmleri gösteren bir festival olarak her yıl dünya çapında kadın yönetmenleri, oyuncuları davet ederek Türkiye’de Kadın Yönetmen ve Yapımcılar Buluşmalarını gerçekleştirmiştir ve bu sayede bu sektörde kadınlar arasında bir iletişim ağı kurmaya, iletişimde iş birliklerini güçlendirmeye ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda eğitimler vermeye devam etmektedir.
Uçan Süpürge son yıllarda kadın örgütlenmelerindeki yaşanan moralsizlik nedeniyle yeni ortamı iyi okuyabilmek için 2018 yılında 56 kadın örgütü ile eylem ve strateji planları ile ilgili çalışmalarını başlatmıştır. Buradan aldığı güçle Uçan Süpürge 21. Uluslararası Kadın Filmleri Festivalini kendi gücüyle tamamlayıp, vakfını kendi gücüyle kurmuştur.
Vakıf kurulduğundan beri yaptığımız çalışmalardan da kısaca söz etmek gerekirse;
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mezunları Derneği ve Uçan Süpürge Vakfı İş birliği ile Düzenlenen Söyleşiler; 2018 yılı Kasım ayında başlayan söyleşiler dizisinde ODTÜ Mezunları Derneği iş birliği ve Ayşe Füsun Gönül Moderatötlüğünde Vişnelik’te düzenlenen söyleşilerde kasım ayında Funda Şenol Cantek ile ‘Yerel Seçimler Yaklaşırken Kadınların Talepleri, aralık ayında Eser Köker ile ‘Seçim Propagandalarında Olmayanlar’ı ve ocak ayında ise Özlem Akarsu Çelik ile ‘Alternatif Medya ve Yerel Seçimler’i konuşulmuştur. Söyleşiler önümüzdeki aylarda da devam edecektir.
Birleşik Krallık Ankara Büyükelçiliği destekleri ile 17-18 Kasım 2018 tarihinde Ankara’da Erken Yaşta ve Zorla Evliliklerle Mücadele Acil İl Eylem Planlarını STK’ların gündemine taşımak amacıyla; erken yaşta ve zorla evliliklerin yoğun olduğu ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın pilot il seçtiği Muş, Kilis, Bitlis, Niğde, Kars, Siirt, Kahramanmaraş, Gaziantep, Van, Yozgat, Hatay, Aksaray, Iğdır, Nevşehir, Şanlıurfa, Şırnak, Mardin ve Diyarbakır illerinden kadın kuruluşları ve baro kadın hakları temsilcileri ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından uzmanların katılımıyla atölye çalışmaları gerçekleştirildi.
UNCHR ve Ankara Büyükşehir Belediyesi ortaklığında gerçekleştirilen Cinsel ve Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet ile Mücadele Etmek için Sektörler Arası Köprüler Kurmak Projesi kapsamında Uçan Süpürge tarafından mülteci ve göçmen anne, baba ve çocuklara erken yaşta ve zorla evliliklerle mücadele etmek amacıyla eğitimler verilmiştir. Eğitimlerde erken yaşta ve zorla evliliklerle mücadelenin yanı sıra kadına yönelik şiddetle mücadelede başvurulacak mekanizmalar da anlatıldı.
25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Haftasında Flört Şiddeti ve Erken Yaşta Evlilik Üzerine Toplantılar: Başkent Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Küçük Ağaç Psikolojik Danışma Merkezi’nde üniversite öğrencileriyle buluşup flört şiddeti ve kadına yönelik şiddetin en ağır biçimlerinden biri olan erken yaşta ve zorla evlilikler hakkında sunum ve söyleşi yapılmıştır.
22. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali ise geçtiğimiz günlerde sonlanmıştır yakın zamanda ayrıntılı bir festival raporu yayınlanacaktır.
Uçan Süpürge Vakfı olarak yerelde faaliyet gösteren kadın örgütlerinin birbirleriyle bilgi ve tecrübe paylaşarak örgütlenmelerine destek veren çalışmalar da yürütüyorsunuz. Bu yaklaşımınızın Türkiye’de kadın örgütlerinin güçlenmesi ve kadın örgütleri arasındaki dayanışmanın artması açısından katkısını değerlendirir misiniz?
Son 5-6 yıldır Kadın STK arasında motivasyon düşüklüğü, kapatılan dernekler, GoNGO örgütlenmelerinin arttığı, korkuların yayıldığı, örgütlerin arasında iletişim eksikliğinin yaşandığı böyle bir dönemde vakıf olarak ilk yaptığımız 56 kadın örgütüyle tüm bu konularla ilgili bir toplantı yapmaktı. Bu toplantı sonunda, bu tür toplantıların devamlılığının özellikle de yerelde bölgesel olarak devam etmesinin, kadın örgütlenmelerinde yeniden ihtiyaç analizlerinin birlikte konuşulmasının önemli olduğunun altının çizildiğini belirtmek gerekir.
Bunlar Uçan Süpürge’den beklentiler olarak görüldü ve bundan sonrası için vakfın yol haritasını oluşturacak başlıklar haline geldi. Ayrıca 2018 yılı faaliyetimiz olan “Erken Yaşta ve Zorla Evliliklerle Mücadelede STK’larla İşbirliğinin Arttırılması Atölyesi” kapsamında bakanlığın il eylem planları kapsamında belirlediği 22 pilot ilden gelen STK temsicileriyle konuya dair 2 gün boyunca atölye çalışmaları yapıldı. (Rapor)
Uçan Süpürge’nin bunca biriktirilmiş tarihi ve tecrübesini paylaşmaya hazır olduğunu görüyoruz ve bunların kadın örgütlerinin güçlenmesinde katkısı çok olacaktır.
Mayıs 2019’da 22.’si gerçekleştirilen ve Vakfın önde gelen çalışmalarından biri olan Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali’nin amacından ve festival kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerden bahseder misiniz?
Bu sene 22.’sini düzenlediğimiz festivalimizle bir kez daha sinamadaki kadın emeğini görünür kılmak için çalıştık. 1721 film başvurusu ile tarihimizde bir rekor kırdık ve dünyanın dört bir yanında kadın yönetmenlerin filmlerini Ankaralı sinema seyircisiyle buluşturduk. Bunun yanında paneller ve atölye çalışmalarımızla sanat severlere sinema adına verimli bir hafta geçirmelerini sağladık.
Dünyada bir ilki gerçekleştirerek bizim gibi sadece kadın filmleri gösteren dünyanın dört bir yanından festivalleri Ankara’da buluşturduk. Festivalimiz boyunca Ankara’da ağırladığımız festival temsilcileri ile yapılan toplantılarda kadın festivali yapmak üzerine tecrübelerimizi paylaştık.
Festivalimize dair görseller için internet sayfamızı sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz. Bu seneki festivalimizle ilgili videolarımızı ilgili linklerde bulabilirsiniz:
– https://mail.google.com/mail/u/0/#inbox/FMfcgxwChJbtfJVVzZfTHvNsnVGHMFlc?compose=GTvVlcRzBlMKKfnkzwkLxCKTCLQBsggKmXLZzVWfqMzPwWCDdZQwkWknJJQjDfqnHPmNZJGBQZvKr
– https://www.youtube.com/watch?v=6ZGdQE–dno
– https://www.youtube.com/watch?v=ERh8xCVCKwc
– https://www.youtube.com/watch?v=I_15yAUNmVo
Sivil Toplum için Destek Vakfı’nın Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Hibe Programı kapsamında Turkey Mozaik Foundation’dan aldığınız hibe desteğini hangi kurumsal ihtiyaçlarınızı karşılamak için kullanacaksınız? Bu hibe desteğin çalışmalarınıza nasıl bir katkı sağlayacağını düşünüyorsunuz?
Uçan Süpürge Türkiye’nin en uzun soluklu sivil toplum kuruluşlarından biri olmakla beraber 2017’den itibaren farklı bir kurumsal yapıda faaliyetlerine devam etmektedir. 2017 yılından beri faaliyetlerini 5 kurucu üye ve gönüllü çalışma arkadaşlarının maddi ve manevi katkıları ile yürütmektedir. Gönüllü çalışmanın sivil toplumun ayrılmaz bir parçası olmasının yanında ulusal ve uluslararası etkinliğimiz arttırmak için kalıcı sürdürülebilir bir kurumsal kapasite oluşturmanın öneminin farkında olarak özellikle gönüllü arkadaşlarımızın emeğini kalıcı yol arkadaşlığına dönüştürebilmek için aldığımız hibe desteğini personel giderleri, gönüllü giderleri ve de hesap verilebilirlik açısından muhasebe ve denetim için sağlanacak dış destekler için kullanacağız. Bu anlamda sizlerden aldığımız desteği çok önemsiyoruz. Bu destek bizim söz konusu giderler için ayıracağımız kaynak yaratma emeğini asıl sorumlu hissettiğimiz savunuculuk emeğine ve faaliyetlerimize harcama imkanı vereceğinden yaratacağı katkı çok değerlidir.
Uçan Süpürge Vakfı’nın 2019 yılında gerçekleştirmeyi planladığı diğer çalışmalardan bahseder misiniz?
2019 yılında 23. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali ile kadınların sinemadaki emeği görünür kılanacaktır. Yerelde kadın örgütlenmeleri ve Erken Yaşta ve Zorla Evlilikler’le mücadelede üniversitelerde farkındalık çalışmalarımız devam edecektir.
Son Yorumlar