Yücel Kültür Vakfı, 1969 yılından beri gençler arasında ayırım yapmaksızın, 16-33 yaş grubu arasındaki istekli gençlere kendilerini geliştirmeleri için olanaklar sunuyor. Kültür Sanat Fonu’nun 2021 döneminde Turkey Mozaik Foundation eş finansmanıyla sağladığımız hibe desteği ile Yücel Kültür Vakfı ev sahipliğinde, bağımsız sanatçı girişimi @Improdancefest tarafından yürütülecek olan Uluslararası Doğaçlama Dans Festivali projesi ile doğaçlama kavramının dans ve performans sanatları ile ilişkilendirilmesine odaklanan 2. Uluslararası Doğaçlama Dans Festivali düzenlenecek. Festival 10-19 Haziran 2022 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleşecek. Festival kapsamında çevrimiçi ve yüz yüze atölye çalışmaları, performanslar, açık doğaçlama dans seansları, dans filmi gösterimleri, konferans ve performatif sunumlar sergilenecek.
Yücel Kültür Proje Koordinatörü Murat Kuru, İmprodancefest Festival Direktörü Damla Durman, İmprodancefest Festival Koordinatörü Gonca Gümüşayak ve İmprodancefest Festival Proje ve Sosyal Medya Koordinatörü Esma Akın ile gerçekleştirdiğimiz röportajda; Yücel Kültür Vakfı ve İmprodancefest arasındaki işbirliğinin ortaya çıkış süreci ve kapsamı, dans ve performans sanatlarının Türkiye’deki yeri ve Uluslararası Doğaçlama Dans Festivali hakkında konuştuk.
Yücel Kültür Vakfı, Kültür Sanat Fonu’nun 2021 döneminde Vakfımızdan ilk kez hibe alıyor. Okuyucularımızın Vakfınızı daha yakından tanıyabilmesi için yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
Yücel Kültür Vakfı, 1969 yılından beri gençler arasında ayrım yapmaksızın, 16-33 yaş grubu arasındaki istekli gençlere kendilerini geliştirmeleri için olanaklar sunuyor. Gençlerin çağın teknoloji ve imkanlarını kullanarak öncelikle kendilerini ve yeteneklerini geliştirmelerini, ülke ve insanlığa yararlı bireyler olmalarını sağlamayı, dünya gençlerini bir araya getirerek sosyal ve kültürel faaliyetlerde bulunarak diğer kültürler ile olan iletişimlerini de güçlendirmeyi ve sosyal gelişimlerini sağlamayı amaçlıyor. Bireysel ve proje bazlı burslar, Avrupa Birliği Gönüllü Hizmetleri projeleri, kültürler arası gençlik değişim programları, yabancı dil, sinema, tiyatro, konser gibi sanatsal ve kültürel faaliyetler; dağcılık, yelken, kayak gibi spor faaliyetleri; fotoğrafçılık, çevre gezileri, müzeler, sergiler, konserler gibi kültürel aktiviteler; yerel ve uluslararası proje ve etkinlikleri yürütüyor ve gençlerden gelecek yeni proje ve etkinlik fikirlerine maddi ve sosyal destekler sağlıyor.
Yücel Kültür Vakfı aynı zamanda bir burs alma ve verme platformu olan www.bursverenler.org girişimini hayata geçirdi ve bu platform üzerinden 180 binden fazla burs arayan gence hizmet veriyor.
Hibe desteğimizle Uluslararası Doğaçlama Dans Festivali projesini hayata geçireceksiniz. Bu projenin amacından ve proje kapsamında yapmayı planladığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
Uluslararası Doğaçlama Dans Festivali projesi, ‘doğaçlama’ kavramının dans ve performans sanatlarıyla ilişkilenmesine odaklanan bir festival gerçekleştirmeyi amaçlıyor. 2021 yılında festivali ilk kez çevrimiçi olarak gerçekleştiren improdancefest inisiyatifi, bu yıl İstanbul’un her iki yakasındaki sahne, stüdyo ve kamusal alanları kullanarak festivalin ikincisini yüz yüze olarak 10-19 Haziran 2022 tarihleri arasında düzenlemeyi planlıyor. Festival yerel ve uluslararası işbirliklerini, yaratıcı atölyeler ile yeni eser üretimlerini, hemzemin platformlarda atölye, performans, dans filmi gösterimleriyle kültürel faaliyetleri çeşitlendirmeyi ve dans alanındaki teori- arşivleme çalışmalarının geliştirilmesini hedefliyor. Hem profesyonel hem de amatör topluluk ve dansçıların katılabileceği etkinliklerin yanında dans aracılığıyla gençlerin, engelli bireylerin ve farklı bedenlerin kültür ve sanat etkinliklerine katılımını artırmayı hedefliyor.
Festivalin bu yılki teması: ‘Boş Alan’ ve ‘Boşluk’, Peter Brook’un kavramsallaştırdığı “The Empty Space (Boş Mekan)” kavramından ilhamını alıyor. Festival; dansın, şehrin “boşluk”larında yeniden kurgulanması ve insanlar arasında hareket aracılığıyla bu ‘boşluklarda’ yeni bağlar inşa etmesine odaklanıyor. Tema kapsamında “Mekanın bileşenleri, uzamın dönüşümü, hareketin mekana özgü yerlerde varoluşu, boşlukta beden, bedenin içi ve dışındaki boşluklar, oyun alanı olarak dans, boşluk anı, ‘şimdi ve burada olma hali’, kendiliğindenlik, andalık (spontanlık)” alt başlıkları arasında yer alıyor.
Kamusal alanlar için kurgulanmış mekana özgü performanslar, farklı bedenlerle dans, her yaş ve her beden yapısına uygun hemzemin dans platformlarda planlanmış atölye, performans ve deneyim alanları ile toplumun farklı sosyoekonomik kesimlerinden bireyleri ve tüm dans severleri bir araya getirmeyi hedefliyor.
Uluslararası Doğaçlama Dans Festivali projesi, Yücel Kültür Vakfı ev sahipliğinde Improdancefest tarafından hayata geçirilecek. Improdancefest’in amacından ve yürüttüğü çalışmalardan bahsedebilir misiniz?
@İmprodancefest ekibi bağımsız bir sanatçı inisiyatifi. Ekibin tamamı performans sanatlarının farklı disiplinlerden gelen genç sanatçılardan oluşuyor. Dansı ve doğaçlamayı odağına alarak hibrit bir şekilde (çevrimiçi ve yüz yüze) eğitim, performans ve deneyim alanları sunuyor. Uluslararası Doğaçlama Dans festivalini düzenliyor, sanatçılar, katılımcılar, kurumlar arasında bağlar inşa ediyor. Bütün yıla yayılan eğitim programları oluşturuyor.
Manifestomuz:
Bizim için ‘Doğaçlama Dans’ vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Doğaçlama dans, ise anı yakaladığımız bir varoluş şeklidir.
“Steve Paxton ‘doğaçlama dansı’ şu şekilde tanımlar; “Doğaçlama dans formu; fiziksel temas halinde olan iki hareketli beden arasındaki iletişime ve onların hareketlerini yöneten fiziksel yasalarla – yerçekimi, momentumun, birleşik ilişkisine dayanır.”
Festivalimiz dünyanın her yerinden gelen katılımcılar ile dans tutkunlarının buluşabileceği ortak alanlar tasarlar. Tıpkı Paxton’ın dansla fiziksel yasalara temas ettiği gibi biz de festivalimiz aracılığıyla performans sanatları alanı katılımcıları ve mekanları arasında yeni bir diyalog ve momentum alanları oluşturuyoruz.
Festivalimizin ilki, 2021 yılının Mayıs ayında tamamı çevrimiçi olarak gerçekleşti. Festivalde, mekana özgü performanslar, sanatçı konuşmaları, atölyeler ve film gösterimleri oldu. Herkesin katılımına açık olan festival ilk senesinde ücretsiz olarak gerçekleşti.10 farklı ülkeden 35 farklı dansçı, akademisyen, koreograf programa dahil oldu.14 atölye, 7 performans,7 sanatçı konuşması ve 6’sı dans filmleri gösterimi olarak gerçekleşti. 600 ü aşan katılımcı sayımız ile multimedyanın yeni özelliklerini kullanarak çevreye de duyarlı bir festival gerçekleştirildi.
Festivalimiz, 2022 yılında Türkiye’deki ve yurtdışındaki dansçı, akademisyen ve koreograflar arasında artistik ve kültürel bir diyalog geliştirmeyi, yeni üretilecek eserlere mekan, sergileme, prova vb.destekleri sunmayı hedefliyor. Doğaçlama dans ve performans alanındaki teknik, teorik çalışmaların arttırılması ve yaygınlaştırılmasını teşvik ediyor. Dünya dans sahnesiyle, Türkiye’den genç dansçı ve dans üreticilerini aynı platformlarda buluşturmayı hedefliyor. Dijital teknolojileri kullanarak, karbon ayak izimizi azaltan içerikler oluşturmayı ve erişilebilir festival yapısının sürdürülebilir formlarını araştırıyor. Çevreye duyarlı, sanata ve dansa ilgili, beden farkındalığı yüksek bir neslin yetişmesine katkı sağlamayı amaçlıyor.
Yücel Kültür Vakfı ve Improdancefest olarak nasıl bir araya gelmeye karar verdiniz? Bu işbirliğinin kapsamından ve çalışmalarınıza katkılarından bahseder misiniz?
Uluslararası bir dans festivali gerçekleştirmek için gerekli unsurları bir araya getirme ihtiyacı, kültür ve sanat alanında benzer amaçlar için çalışan biri kurumsal ve biri bağımsız olan bu iki oluşumu ortak bir amaç için birleştirdi ve bu güzel ortaklık doğmuş oldu. 50 yıldır sanatı ve sanatçıyı destekleyen bir sivil toplum kuruluşu (STK) olan Yücel Kültür Vakfı ile doğaçlama dans alanında yetkin bir bağımsız sanatçı inisiyatifi olan İmprodancefest ekibinin bir araya gelmesi projenin amaçlarına uygun olarak iki grubun kendi yetkinliklerini birleştirmeyi istemesiyle gerçekleşti. Ortak bir amaç için buluşma, kapasite geliştirme ve iki grubun hedef kitlelerini birleştirmek gibi ortaklıkların bu hibe gibi başka ortaklıkları da doğurabileceğini fark ettik.
Dans ve performans sanatlarının Türkiye’de yeterince desteklendiğini düşünüyor musunuz? Dans alanına dikkat çekmek ve destekleri arttırmak amacıyla yürütülen çalışmalardan bahsedebilir misiniz?
Dans ve performans sanatlarının Türkiye’de devlet ve kurumlar tarafından yeterince desteklenemediğini düşünmekle birlikte, üniversiteler, müzeler, Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı özel dans okulları, kısmı süreli devamlılık gösteren festivaller tarafından desteklenmeye çalışıldığını gözlemlemiyoruz. Devlet kurumlarına bağlı olan opera bale, modern dans topluluklarının İstanbul ve Ankara’da devamlılık gösterdiğini söyleyebiliriz. Diğer büyük şehirlerimizde İzmir, Antalya, Samsun’da ise bale bölümlerinin çalışmaları devam ediyor. İstanbul’da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (Çağdaş) Modern Dans Bölümü ve Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Tasarım Fakültesinde Modern Dans yüksek lisans programı, Ankara’da Hacettepe ve Ankara Üniversitelerinde Modern Dans bölümleri her yıl üniversite düzeyinde-kısıtlı sayıda öğrenci alımlarına devam ediyor. MEB’e bağlı özel okullarda ise bale ve modern dans alanında sadece ekonomik koşulları belirli bir seviyede olan bir kitlenin ulaşımına açık olarak gerçekleşiyor. Çağdaş anlamda herkesin ulaşabileceği toplumun geneline yayılmış (Örgün eğitimde okullarda yer alan.) özgür bir dans araştırma alanının yaygın olduğunu söyleyemeyiz.
Özel bir kuruluş olan Akbank Sanat’ın dans alanında destekleri; stüdyoları, herkesin katılımına açık ulaşılabilir eğitimler, dans kumpanyalarını destekleme çalışmaları bulunuyor. Stüdyolarında dans gösterilerini destekliyor, dans videoları oluşturuyor, yurtdışından gelen dansçıların verdiği dersler vb. gibi programlara alan açıyorlar.
Şu anda Türkiye’de, sanatçı inisiyatifleri bağımsız bir şekilde birbirlerini destekleyerek bir çatı oluşturup faaliyetlerine devam etmeye çalışıyor. Örneğin Tiyatro Kooperatifi, Çatı Çağdaş Dans Sanatçıları Derneği. Türkiye’de dans alanında İstanbul Çağdaş Dans ve Performans Festivali (İdans) ( 2009-2013), Transit Dans Festivali ( 2008-2009), Ortadoğu Teknik Üniversitesi Çağdaş Dans Günleri ( 1999- 2011, 2014-2019) ( Ankara), Dance Platform ( 2000-2002) (Ankara- MDT) üniversitelerin dans bölümleri, kulüpleri, son dönemde Ankara’da 2018’den beri gerçekleşen CerModern Solo Dans Festivali’nin bu alanının sürekliliğini sağlamayı hedefleyen oluşumlardan olduğunu söyleyebiliriz.
İstanbul’da Çağdaş Dans ve Performans Sanatları Festivali alanında- hafızamızda yaklaşık 10 senelik bir ara oluştu. Ekip olarak bu 10 senelik araya derin bir nefes alarak tekrar sürekliliği olan bir festival ile geri dönüş yapmayı hedefliyoruz. Ve temamızı “ boşluk” olarak belirledik. Dansın tiyatro festivali gibi diğer festivallerin içinde var olduğunu gözlemliyoruz ancak biz dansın kendi sesi ve özerkliği olduğunun altını çiziyoruz.
Türkiye’deki koreografların, akademisyenlerin dans alanını ileriye taşıdıkları çalışmaları mevcut, ancak kamu ve özel kurumların da dansı desteklemesi ve bu konuda yenilikçi ileriye dönük hedeflerin oluşturulması çok önemli. O yüzden festivalimizi konumlandırdığımız yerde özel ve kamusal kurumların desteğini alarak Türkiye’de gerçekleşmiş çalışmaları, günümüz dans sanatçılarını, diğer ülkelerdeki sanatçı ve ekolleri, yenilikleri, programları takip ederek bugünün dans festivalini oluşturmayı hedefliyoruz.
Devlet kurumları ve STK’larla yeterli bağların kurulamaması sebebiyle dansın bir sanat ve toplum ihtiyacı olarak yeterli destek alamadığını gözlemliyoruz. Improdansfest ekibi olarak, sivil toplum ile devlet kurumları ve sanatçı inisiyatiflerinin arasında bağların kuvvetlendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. O yüzden bizlerin, Yücel Kültür Vakfı ile kurmuş olduğumuz sivil inisiyatif bağları aracılığıyla kültür ve dans alanına yer açılması, Sivil Toplum için Destek Vakfı ve Turkey Mozaik Foundation’ın, Kültür Sanat Fonu aracılığıyla desteklenmesi bu bağların sağlamlaştırılıp devamlılığının sağlanması bizler için çok önemli.
Son Yorumlar